86. HUMAN INTREST.

Als je ‘s avonds ontspanning op de buis wil na een dag hard labeur plus doorgezaagd door de kinderen, dan wil je toch geen politiek programma of een ingewikkelde pseudo-psychologische film, waar je helemaal dol van wordt ? Nee, dan wil je lekker onderuit zakken in een vertrouwd kader. Met echte mensen van hier, al is het dan op een tropisch eiland en dat is dan gelijk nog meegenomen ook. De televisiewereld noemt dat human intrest.

Human intrest is er in diverse soorten en voor alle smaken. Een greep uit het aanbod : Ik vertrek, Een plek onder de zon, Ver weg of dichtbij, Met vier in bed, Eiland Crusoë, De mol, Ik zoek een lief, Verslaafd, In de ban van de condor, Boer zoekt vrouw, Getrouwd met een misdadiger, Het klapsalon, De Pfaffs, Help mijn man is een klusser, Alloo in de gevangenis, Beroepen overzee.

Het is niet allemaal even geweldig natuurlijk. In mijn herinnering begon het allemaal met Paul Jambers. Zoals hij De mijne is van de Filipijnen in de huiskamer bracht, daar viel je mond van open, waarna je in een lachbui uitbarstte. Uitlach-televisie voor het woord was uitgevonden.  

Een belangrijk onderscheid is dat van echt en gespeeld. Echte mensen die de kijker een inkijk gunnen in hun privé-leven. Ze hebben het huis niet opgeruimd, ze spelen het niet, het is hun leven zoals het is en ze tutoyeren de reporter als was hij een persoonlijke vriend. En aan de andere kant programma’s met een script, voornamelijk zogenaamde wedstrijden met deelnemers. Er zou kunnen getwist worden of die gespeelde programma’s wel echte human intrest zijn. Een idee voor een sociologie- of psychologiestudent om op te promoveren.

Nu viel ik onlangs pardoes binnen in Adam zoekt Eva. De blote meiden waren mooi om zien en het ging er nog tamelijk spontaan aan toe. Vooral de bekentenis dat naakt zoveel eerlijker is, zodat je moeilijk nog wat kan verbergen en : dat is gewoon de meerwaarde van dit programma. Toch de indruk gekregen dat er met de ellenbogen werd gewerkt om toch maar uitgekozen te worden. Het programma was opgezet, maar de acteurs waren toch echte mensen, vooral van vlees en een beetje bloed. Zie me daar wel niet zelf tussen zitten, maar dat heeft met mijn opvoeding te maken. En met mijn teer vel, dat geen zon verdraagt. Je moet ook goed kunnen zwemmen.

Veel van de personages zijn amateurs, die ook eens graag op het scherm komen, de hoofdprijs willen winnen of graag eens gelegitimeerd van thuis weg zijn. Er zijn ook beroepsacteurs bij. Dat is goed voor de herkenbaarheid, maar ze zijn me te glad en te geroutineerd. Zo ben ik een keer geselecteerd voor zo’n wedstrijd op een tropisch eiland en ik had al beschermfactor 50 gekocht, maar toen ik merkte dat Tanja Dexters meedeed, heb ik mij teruggetrokken. Zij wint altijd.

Human intrest trekt de scheve balans van de televisie weer enigszins recht. Want het is treurnis op de buis. De zenders beconcurreren elkaar met onzin. Daar hebben ze zelfs een vast gezelschap voor ingehuurd, dat op gelijk welk moment kan worden ingezet om te verdoezelen dat de inhoud van een programma nul is. Dan worden beroepskomieken opgevoerd, die in een panel op commando in lachen uitbarsten. Alsof de kijker dat niet door heeft. Waarom zapt hij anders zoveel weg ?

De inhoud - die merkwaardig genoeg content wordt genoemd want dat ben ik allerminst over dit medium - verglijdt naar meer en meer publiciteit, zodat er van de eigenlijke inhoud nauwelijks wat over blijft. Commerciële zenders lijken te zeggen dat we content mogen zijn dat we reclame mogen kijken en tussendoor geven ze dan vijf minuten echt beeld. En die reclame geven ze dan ook nog op onze kosten want het is onze elektriciteit en ons tv-toestel ! Niet-commerciële zenders doen hen na. Ze mogen dan officieel geen reclame maken, maar lossen dat soepel op door bedrijven en producten programma’s te laten sponsoren. Het weer met Van den Borre, dat soort dingen. En mededelingen van publiek belang zoals elke keer weer 26 voetbalkoppen die beweren tegen racisme te zijn. Voorbeschouwingen over programma’s van de volgende week vormen de volgende beproeving. Kan je je al op voorhand ergeren aan de treurnis van later. Ze zijn zelfs nog inventiever geworden. Elk programma wordt ingeleid door een banner, weer zo’n idioot woord, wat uitdrukt wat er echt zou moeten gebeuren, ik bedoel bannen dat onding ! Wat beelden met muziek om aan te kondigen dat Sporza eraan komt, wat door een omroepstem overigens reeds aangekondigd was. En binnen zo’n programma is er bijvoorbeeld een vast onderdeel, hupsakee weer zo’n jingle met nietszeggende beelden. Eurosport met zijn permanente clip show is hiervan een treurige gangmaker, nageaapt door de traditionele zenders.

Er zijn ook programma’s met als hoofdbekommernis de presentator in de kijker te zetten. Vlaanderen vakantieland blinkt daarin uit. Is er toch weer zo’n jongmens, dat erin geslaagd is zijn bazen te overtuigen van zijn talent en vervolgens neemt dat jong geweld je mee op een trip naar een liefst zo ver mogelijk land. Onlangs was Tatyana Beloy in Lombardije - verder mocht ze niet - en kreeg er een gesprekje los met een boer. De man sprak fier : witte truffels, die zijn van hier. Reactie van ons Tatyana : Echt ? Haar snoetje maakt veel goed natuurlijk. Maar als Vincent Verelst voor ons voor de zoveelste keer het echte Malta ontdekt of, nog erger, Lissabon waar hij niets van blijkt te kennen, dan, ja, dan zou ik een ongeluk kunnen doen.

En dan al die soaps en Amerikaans ingeblikte light-content, verkoopbaar in de hele wereld. Air Crash Investigation, Highway Thru Hell, The incredible Dr. Pol, Gold Rush, Chasing Classic Cars, Say yes to the dress, dat houdt maar niet op. Natuurlijk, je weet het en je zapt weg. Per ongeluk zaten we een keer te kijken naar het gespeelde verloop van een vliegtuigongeluk, waarbij de piloot zware fouten maakte. We stortten als het ware mee neer, maar ja, twee dagen later moesten we zelf vliegen, zodat mijn echtgenote gillend wegliep. Soms tuin je erin, bijvoorbeeld bij die Amerikaanse en Britse half-intellectuelen die ons, nietwetenden, als slechte onderwijzers van alles willen laten kennen : het heelal, Australië, wilde beesten, de Egyptische piramides, gelijk welk thema. Niet dat het niet interessant zou kunnen zijn, zeker wel, maar zo prekerig naar de kijkers-kleuters en hun persoontje helemaal centraal ingezoomd, afgewisseld met reclame. Ze zijn ergens twee minuten en in het volgende fragment zijn ze alweer ergens anders aangekomen. Weer een onderwijzend praatje van twee minuten.

Programma’s met wilde dieren zijn best nog wel genietbaar. Maar net als de spanning oploopt of de bevalling van een giraf nog voor vandaag is, zappen ze zelf weg naar een bende apen, die een nieuwkomer wegpesten, waarna zeldzame vogeltjes in de brousse van Costa Rica ons komen  verblijden met hun getjilp. Ha, daar is die giraf weer, die heeft keurig even gewacht, floep, daar is die baby.

De kijker moet ook mentaal worden vastgeketend voor de volgende keer. Klassiek is het laten eindigen van een aflevering op een spannend moment, waarvan de kijker echt wel de afloop wil weten, de volgende dag of week dan. Dat heet een cliffhanger. Mijn vader maakte de première mee. Hij ging, nog net niet op vrijersvoeten, naar de cinema op zondag. De zwartwitfilm was plots gedaan, het vervolg was de volgende zondag. Moest hij weer een kaartje kopen. Wij lachen natuurlijk. Maar toen kregen wij zelf tv in huis en verscheen Dallas. Daar moest je elke dag naar kijken, weliswaar niet betalend. Toen kwamen de soaps en de Braziliaanse telenovelas, vol koloniale heerszucht en mannelijke superioriteit en bovendien extreem slecht geacteerd. Ik heb er iets aan overgehouden. Zodra het riedeltje van Thuis weerklinkt, vlucht ik de keuken in. Zoals ons hondje, dat allergisch is aan voetbal.

De tv heeft een dieptepunt bereikt. Kan je nog lachen met de geforceerde grappen uit De Slimste Mens ? De tv-bonzen behandelen ons als onnozelaars. Ze willen niet begrijpen dat al die eenheidsworst ons de strot uitkomt. Het mocht niet alleen wat meer hoogstaand zijn, maar ook meer van bij ons. Identiteit bevorderen langs tv, zou dat geen mooie doelstelling zijn ? Maar nee, identiteit wordt unisono begrepen als wit tegen zwart en daarover hebben de linkse profeten een fatwa afgekondigd. Europese identiteit, oei, wat is dat ?! Consequent kiezen voor Europese programma’s met een ziel en met Europese content, nee, daar hebben ze nog nooit aan gedacht. Ze gaan liever naar Cannes, naar zo’n beurs, om snel wat ingeblikt Amerikaans goed in te slaan en dan maar content naar het strand of naar een Michelin-restaurant.

Hoe groter het scherm en hoe meer kanalen, hoe minder inhoud. Dat heeft tv gemeenschappelijk met de financiële sector : opgeblazen en vol bubbels.

Gelukkig is er human intrest. Human intrest maakt van de treurbuis toch af en toe een troostbuis.

Herman van Schoten, Schoten, 12/11/2017.

alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.