135. HALLO EN GREETZ !

Honderd mails lang heb ik het geturfd, de aanspreek- en afsluitvorm van berichten. Aanleiding was een artikel in Onze Taal (1). Dat begon zo. Nu we communiceren per e-mail en WhatsApp, is de tijd van hoogachtend voorbij. Maar wat schrijf je dan wel ? Kun je de baas aanspreken met hey en afsluiten met toedeloe ?

Ik herkende het probleem meteen, of beter de uitdaging, want een probleem is het uiteraard niet. Ik worstel er zelf ook mee. Bij de bestemmelingen van mijn wekelijks schrijfvoer, althans aan de lezers die zich inschreven voor een wekelijkse bevoorrechte mail, val ik binnen met de aanhef Geachte relatie. Dat is neutraal èn mager. Het heeft de gevoelswaarde van een grenspaal en bovendien bent u zomaar een relatie, u bent dus gewoon maar een uit de duizend. Was het maar waar, ik zou me gelukkig prijzen, want zoveel abonnees heb ik niet. Ik neem me voor hard te gaan nadenken over een alternatief, dat mijn lezers optilt en meer waardeert. Beste abonnee ? Goedemorgen lezer ? Geachte mevrouw, heer ? Gewaardeerde lezer ? Lieve lezeres en lieve lezer ? Goedemorgen blogliefhebber ? Dag abonnee !?

Ook met inkomende mails valt het probleem op. Ik krijg meer en meer mails zonder aanhef, men valt met de deur in huis. Aanvankelijk dacht ik aan een elektronische fout, een weggevallen regel dus. Wat me ook meer en meer overkomt is de aanspreekvorm hallo !? Deze correspondent weet niet goed hoe mij te benaderen, wil het joviaal houden, maar zeker niets persoonlijks laten zien. Hallo ! Het klinkt zo afgepoetst, steriel. Ook omdat je er geen intonatie in kan leggen, waar hallo nu net om vraagt, want je kan de uitspraak heel verschillend beklemtonen : hallo, hallo !!, hallooo !, haaalo !, alló ? Dat lukt in mailverkeer uiteraard niet.

Bij afsluitende groeten kom ik af en toe Greetz tegen ! Eerst dacht ik dat de afzender Greet heette en dat er per ongeluk nog een z aan was vastgeplakt. Maar uit de herhaling bleek dat het bewust gebeurt.

De etikette in het mailverkeer zit in het slop. Een mail is per definitie informeler dan een brief. Vroeger schrok je als de postbode aanbelde met een aangetekende zending, nu verbaast het je een echte brief in de brievenbus aan te treffen. De post bestaat tegenwoordig uit facturen en reclame. Zodoende is correspondentie vanzelf informeel geworden, men valt met een boodschap gewoon je elektronische brievenbus binnen. Niet iedereen kan dat waarderen. Zo ergeren professoren zich aan studenten die hun mail beginnen met Hoi Professor ! De tijd van hooggeleerde heer is uiteraard voorbij en al helemaal van hooggeboren, maar we vertoeven momenteel in een soort niemandsland, in een leegte tussen stijf formeel en onbehoorlijk informeel. We zullen er iets op moeten vinden. Eigentijdse etikette dus, dat daar nog geen boek is over geschreven !

Daarom is het artikel in Onze Taal interessant, maar ja, ik kan het niet grotendeels citeren, dat zou plagiaat zijn. Toch nog een citaat, in de hoop dat de auteur mij niet voor het scheidsgerecht van de schrijvende journalistiek daagt, of, godbetert, voor de deontologische kamer van de bloggers.

De auteur : « groetjes » kan iemands gezag aantasten ofwel klinkt het kinderlijk. Het stamt uit een tijd waarin afscheid genomen werd van de autoritaire omgangsvormen. « Ciao «  en « tschüss » suggereren dat de afzender op reis is. Bij «  grtz » en « mvg » wordt aangegeven dat je niet meer waard bent dan een afkorting. Minzame kantoormuizen beoefenen dan weer de « vriendelijke groeten ».

Zo ver het afschrijven van enkele regels uit Onze Taal. Nu, op die vriendelijke groeten bestaan ook variaties : verschuldigde groeten, maar dat klinkt klef. Zelf sluit ik bij een financieel of ander geschil wel eens af met gepaste groeten. Die zit, denk ik dan.

De aanhef onthult soms dat je veel vrienden hebt. Beste vriend ! Sommigen achten dat te vergaand en slikken de helft in : Beste ! Maar commerciële aanbieders spreken me tegenwoordig aan met Beste Herman ! Daar ben ik niet van gediend, al zeker niet met naamloze afzenders zoals Noreply van bedrijven als KLM of BPOST. Hun afsluiting is ook vaak van lik me vestje : jou account manager Els. Jou zonder w, echt waar ! De persoonlijke benadering zorgt overigens voor verwarring. Zo stapte ik een keer bij een redactie binnen met de melding dat ik even bij Jeroen langs wilde lopen. Werd ik tegengehouden door de portier wegens geen afspraak. Maar hij kent mij, verweerde ik mij, ik ben toch zijn Beste Herman, kijk maar, hier staat het ! Het mocht niet baten.

Nu is het zich voorstellen met alleen de voornaam een epidemie geworden. Met wie heb ik gesproken ? Mitch ! Dat klinkt vertrouwelijk in de nochtans formele omgeving van een bedrijf, want juridisch afgelijnd tot en met. Als je later Mitch vraagt om een kleine aanpassing aan het contract, dan verwijst hij familiair naar de kleine lettertjes. Nee Herman, dat kan niet, dat begrijp je ! Doe dan niet alsof ! Overigens, hoe kan je de persoon in kwestie juridisch aanpakken of als getuige dagvaarden, als je zijn familienaam niet kent ? Onlangs had ik in een bezwaarschrift niet meer dan : die Engelstalige meneer van de receptie. Als je doorvraagt naar de familienaam, dan ontsteekt de aangesprokene meteen de alarmlichten : wat wil-ie van mij ?

Er is behoefte aan een nieuwe aanspreekcultuur. Niet meer formalistisch maar evenmin familiair. In het verlengde trouwens van een nieuwe omgangscultuur in de openbare ruimte, waar boertigheid baas is. Ik zal het uitproberen in mijn mails, let maar op ! Daar heb ik nog een minuscuul probleempje bij. Een Portugese vriendin maakte me attent op mijn gewoonte om mijn eerste zin te beginnen met een hoofdletter. Als je schrijft lieve vrienden, dan hoor je niet verder te gaan met een hoofdletter vermits het eerstvolgende woord komt na een komma. Heb ik op gelet, niemand doet het, nochtans heeft ze gelijk.

Tot slot het resultaat van mijn turfwerk :

AANSPREEKTITELS :

-geen : 11 ;

-Dag Herman : 12 ;

-Nonkel Herman : 7 ;

-Beste globetrotter : 1 ;

-Beste vriend : 17 ;

-Waarde heer : 5 ;

-Meneer : 8 ;

-Beste : 16 ;

-Beste abonnee : 7 ;

-Hallo ! : 9 ;

-Hoi Herman : 6 ;

-Beste mevrouw : 1.

AFSLUITERS :

-groetjes : 24 ;

-mvg : 12 ;

-greetz : 3 ;

-beste groet : 15 ;

-groeten : 2 ;

-dank en beste groeten : 27 ;

-tot de volgende zitting : 1 ;

-tot dan ! : 2 ;

-met vriendelijke groeten : 10 ;

-hartelijke groet : 3 ;

-geen : 1.

Nu heb ik u hopelijk niet van uw stuk gebracht ! Doet u maar gewoon verder zoals u gewend bent !

Tot de volgende keer, dadaaa en doej !

Noot :

(1):Schaubroeck, K, Hoogachtende groetjes, Onze Taal, september 2018.

Herman van Schoten, Lagos, Portugal, 16/12/2018

alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com