164. DE LEGE EMMER.

Je gaat naar zee en schept een emmer zeewater. Er zit geen vis in. Conclusie : er zit geen vis in de oceaan. Je buurman doet hetzelfde. Conclusie : in deze emmer zit geen vis, maar verderop misschien wel. Laten we dat onderzoeken.

Zo luidt de fabel van Jan Jacobs (1). Zijn vaststelling : de emmer met water is de som van alle kennis die we vandaag bezitten over de werking van ons klimaat en de oceaan is de kennis die we nog moeten ontginnen. Aan u de keuze welke wetenschapper uw voorkeur krijgt.

De adepten van de lege emmer verengen de discussie tot de CO₂ – boosdoener. De kritische wetenschapper kijkt verder, onderzoekt historische klimaatwijzigingen, zoekt naar andere oorzaken en vindt die ook.

De lege emmer en de kritiek erop zijn twee verschillende brillen om naar de werkelijkheid te kijken. Als burger word je gemaand partij te kiezen. In de winkel van de klimaatoptieker liggen 100 brillen, waarvan 97 alarmistische en 3 sceptische. Een aantal optiekers moffelt die 3 sceptische weg, ze zijn slechts verkrijgbaar onder tafel. Zo ongeveer ziet het ideologische plaatje eruit. Men vergeet echter het belangrijkste.

Er is immers nog een bril. Met name die van het voorzorgprincipe. Dit beginsel stuurt de Europese regelgeving. Het is de nieuwe grote spelregel en hij wordt aan de lidstaten dwingend opgelegd. Als je dat begrijpt, dan realiseer je je dat acties zoals van de klimaatspijbelaars slechts randfenomenen zijn, spielerei. Het voorzorgprincipe is de grote omslag in het denken. Klimaatactivisme kan weliswaar de politieke realisatie aanzwengelen, maar is niet de oorzaak van het nieuwe beleid. De nieuwe bril van het voorzorgprincipe staat vast op de neus, het is een heuse paradigmasprong, in modieuze taal een gamechanger.  

Staat u mij toe een en ander nader toe te lichten : eerst het klimaatalarm en de klimaatscepsis, vervolgens het politiek instrument van het voorzorgprincipe.

De klimaatactivisten beschikken over een beperkt wapenarsenaal, maar wel met groot gezag : het IPCC. Dit is een VN-orgaan, opgericht om de klimaatopwarming te matigen en aan te passen. Daaruit blijkt reeds de Grote Pretentie : de mens is medeverantwoordelijk en kan heersen over het klimaat. In de praktijk identificeert het IPCC de CO₂-uitstoot als de Grote Boosdoener. Willem Amery (2) heeft fundamentele bezwaren :

1.De temperatuurstijging kende een opstoot bij de introductie van fossiele brandstoffen. Daaruit besluiten dat CO₂  de belangrijkste oorzaak is van de opwarming, is een logische denkfout van enorme omvang. Het is de denkfout van de lege emmer : absoluut voortgaan op een partiële waarneming. Amery ontmaskert de denkfout op een hilarische manier. Hij stelt dat het begin van de recente opwarming zich situeert rond 1840. Welnu, dat is zo ongeveer de periode, waarin België onafhankelijk werd. Hoe langer die onafhankelijkheid voortduurt, hoe meer opwarming. Daaruit zou je kunnen besluiten dat de beide oorzakelijk met elkaar  verbonden zijn. Quatsch natuurlijk. Dat komt ervan als je de bewijsvoering herleidt tot één factor en die vervolgens uitvergroot en verabsoluteert.

2.Temperatuurstijging lokt biochemische processen uit die CO₂ aanmaken. Metingen in het poolijs over een periode van 400.000 jaar ondersteunen inderdaad een omgekeerde hypothese :  C0₂ is een product van de opwarming ! In deze – ook weer partiële analyse – is CO₂  geen oorzaak maar gevolg.

3. De explosieve aangroei van de wereldbevolking drijft de menselijke productie van CO₂  drastisch op. De planeet kan het straks niet meer aan. Geboortebeperking, zeker in Afrika, is een morele plicht. Het afremmen of tegengaan van geboortebeperking op religieuze gronden is immoreel en misdadig.

4. De consensus tussen 97% van de IPCC-specialisten is relatief. De Nederlandse professor Berkhout controleerde 11.944 rapporten. Daarvan zijn er 41 die de thesis van de hoofdzakelijk menselijke oorzaak van de opwarming aannemelijk vinden, terwijl in andere artikelen voorbehoud wordt gemaakt. Soms wordt er ronduit brandhout van gemaakt.

Het is een vaststaand feit dat Greenpeace en het WWF mee de pen van het IPCC hebben vastgehouden. Vervolgens zwaaien de klimaatadepten met deze rapporten.

Op dit punt mag ik een persoonlijke noot toevoegen. De 97% consensus bewijst weinig. Consensus is de methode van de menswetenschappen. De exacte wetenschappen zijn gebaseerd op falsifiëring van voorlopige resultaten. De 3 % twijfelaars moeten niet worden weggezet als onwillig, maar net worden aangemoedigd hun twijfel om te zetten in bewijzen ! Meten en experimenteren vormen de basis, niet consensus ! Als het consensus is, is het geen wetenschap. De grootste wetenschappers uit de geschiedenis waren gepatenteerde dwarsliggers : Newton, Darwin, Galilei, Einstein.

5. CO₂  is inderdaad een broeikasgas. Er zijn er andere met eveneens een aanzienlijke impact : : methaan en waterdamp.  Zij krijgen in verhouding minder aandacht.

6. Zonnevlekken zijn zo goed als zeker de belangrijkste factor in opwarming en afkoeling. Dat blijkt uit metingen van lang voor het tijdperk van fossiele brandstoffen. Hierop heeft de menselijke pretentie geen vat.

7. De geloofwaardigheid van het IPCC heeft deuken opgelopen. Sinds 1880 is de aarde gemiddeld 1° opgewarmd, waarvan 0,73 % op rekening van de zonnevlekken. Nemen deze af, dan koelt de aarde af. Vandaar het klimaatalarm in de zeventiger jaren, toen zelfs een nieuwe kleine ijstijd werd aangekondigd. Toen werd geen actie ondernomen.

De door het IPCC voorspelde temperatuurstijging van 0,8° tussen 1975 en 2015 bedroeg in werkelijkheid 0,2°.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden boorde de IPCC-methodiek op 13/05/2015 de grond in. Dit is – toegegeven - een betwistbaar argument vermits het Huis toen een Republikeinse meerderheid had. Desondanks ondertekende president Obama einde 2015 het klimaatakkoord van Parijs. Zijn opvolger Trump besloot in juni 2017 eruit te stappen. In 2019 veroverden de Democraten het Huis. Ze beslisten om terug toe te treden tot het akkoord van Parijs, maar de Senaat lag dwars. Deze geschiedenis illustreert de grote verdeeldheid in de VS over klimaat en IPCC.

In januari 2019 stelde het IPCC haar vooruitzichten voor de 21° eeuw bij : 0,5° opwarming ipv 1,5°.

Tot zover klimaatalarm en klimaatscepsis. Dan het voorzorgprincipe. Dit is een moreel beginsel, dat in het internationale recht is neergeslagen en van daaruit grote impact heeft op het Europese beleid terzake. Dit beginsel stelt dat het gebrek aan wetenschappelijke consensus geen alibi mag zijn om maatregelen uit te stellen als er kans is op ernstige of onomkeerbare schade. Het is met andere woorden een moreel principe van preventie. Je voelt met de klompen aan tot welke uitwas dit mooie beginsel kan leiden. Als zoveel ernstige geleerden overtuigd zijn van iets, dan moet je iets doen. Het leidt in de praktijk tot politisering van de wetenschap. Wie zijn karretje kan aanhaken, zit op een goudberg ! Nu is het IPCC in het leven geroepen door de Verenigde Naties. Politisering is ingebakken. Men trekt bij voorkeur gelijkgezinden aan, zoals altijd en overal in de politiek. Hanekamp (3) bekritiseert het voorzorgprincipe. Hij stelt dat hiermee politiek opportunisme en de waan van de dag voorrang krijgen op de wetenschap, met als voorbeeld de ideologische strijd om gemodificeerd voedsel. Een aantal geëngageerde landen zet nieuwe politiek uit, de andere laten begaan en doen niet mee aan de uitvoering, met name China. Zo moeten voor westerse landen nieuwe producten en nieuwe geneesmiddelen bij voorbaat aan hoge risicodrempels voldoen, waardoor maatschappelijke en wetenschappelijke stilstand kan optreden. Preventie is wenselijk, maar mag niet verlammend werken.

Nu is er uiteraard geen bezwaar tegen een voedselagentschap of een geneesmiddelagentschap, ofschoon de normen soms extreem streng zijn. Welnu, het IPCC reageert op een gelijkaardige manier. Aan koolstofdioxide zitten risico’s vast en bijgevolg oordeelt het IPCC-agentschap, in navolging van voedsel- en geneesmiddelagentschappen, dat het niet door de beugel kan. De verabsolutering slaat zover door, dat kosteneffectieve maatregelen zelfs niet meer aan bod komen : we moeten en zullen onze leefwijze veranderen, tot gelijk welke prijs. De Vlaamse kiezer heeft in maart 2019 deze visie frontaal verworpen, uitgerekend vanwege de portemonnee.

De klimaatdiscussie is volkomen verziekt. Dat kon nochtans worden vermeden want ook klimaatsceptici zien een aantal grote problemen onder ogen. Slechte lucht in de steden, fijn stof overal in Vlaanderen, plastiek in de oceanen zijn voorbeelden van terechte bezorgdheid, los van ideologisch opbod. Er worden ook alternatieven gepresenteerd, bijvoorbeeld de aanplant van bossen. Maarten Keulemans (4) : herstel van de bomen op aarde is in theorie genoeg om de hoeveelheid broeikasgassen die de aarde opwarmen terug te brengen tot het vooroorlogs niveau. Hij citeert de Zwitserse ecoloog Tom Crowther die in Science becijferde dat het huidig bosareaal op aarde 5,5 miljard hectare beslaat. Maar 1,7 tot 1,8 miljard staat leeg en is bebosbaar ! Deze gigantische oppervlakte benutten zou 205 miljard ton koolstof kunnen omzetten in materie en zuurstof. Bovendien houdt een dergelijke groot plan werkgelegenheid in voor een ontelbaar groot aantal mensen : aanplant en daarna onderhoud. Hij relativeert ook. Het verlies aan tropisch regenwoud blijft dramatisch problematisch terwijl de boomdichtheid in de tropen nu net 60 % hoger ligt dan in de koele bossen van het noorden. Maar nieuwe aanplant is wel degelijk een onderbenutte mogelijkheid, zoals ook het Wereldnatuurfonds en zelfs het IPCC erkennen. Dit zou pas Voorzorg zijn ! Waarom promoten de Verenigde Naties dat niet onder haar leden ?

De groene ideologie om onze levenswijze drastisch om te gooien is vermoedelijk niet noodzakelijk, maatregelen voor een elementair gezond leefmilieu zijn dat evident wel. Ze moeten uiteraard haalbaar zijn. Vlaanderen kampt in die zin met essentiële beperkingen. Het is kapot verkaveld, waardoor de auto onvoldoende kan worden teruggedrongen. Het landje is een Europese doorgangsroute voor zwaar verkeer. En er is de overbevolking. Het blijft hier te lande dan ook noodzakelijk bij halve maatregelen, die weliswaar beter zijn dan niets doen. Maar voor wie zijn kompas richt op een gezonde levensstijl blijft het feit dat je leeft in een overbelast milieu, nog extra bezwaard door de problematische kerncentrales in het Antwerpse. Emigratie is dan een oplossing, naar de Ardennen of naar een schoon buitenlands natuurgebied. We merken het altijd opnieuw, in ons geval een Portugees kustgebied, waar de lucht zuiverder is, je ademt echte lucht en er lopen veel minder mensen rond…Dit is geen doemdenken, maar realiteit.

Tot slot een relativerend woord van Björn Lomborg (5). Klimaatverandering is veel minder erg dan we denken en onze oplossingen ervoor veel moeilijker. Het IPCC erkent met name dat het niet duidelijk is of de overstromingen de laatste 100 jaar zijn toegenomen. Bosbranden en orkanen zijn zelfs sterk afgenomen, hoewel toegenomen in intensiteit. Er is nu veel meer media-aandacht voor en dat verklaart de bewustwording. Alternatieve energie als zon en wind dekken momenteel 1 % van de energiebehoefte wereldwijd, aan een zeer zware kostprijs voor de samenleving.

Zijn besluit is een doordenker : wat denk je dat een kind in Afrika kiest, dat de temperaturen tegen het einde van deze eeuw slechts stijgen met gemiddeld 0,2° of dat zijn vader morgen niet overlijdt aan malaria of tuberculose ?

Goed, dit laatste ruikt naar simplisme. Zoals de adepten van de lege emmer, die zich verzamelen in het Simplistisch Verbond met de naam Groen. Onder leiding van hun religieuze leidster Meyrem Almaci troepen ze samen op de kade en staan er te roepen, te tieren en te schelden. De anderen zijn slechteriken, worden met pek en veren ingesmeerd en de media verbannen hen als melaatsen naar Molokai. Met hun permanente indoctrinatie vragen ze erom fors op hun plaats te worden gezet.

Dat heeft de Vlaamse kiezer gedaan op 26/05/2019.

Noten :

1.Jacobs, J., De wetenschap van de lege emmer, Doorbraak, 06/06/2019.

2.Amery, W., Wetenschap en klimaat : meer vragen dan antwoorden ?, Doorbraak, 22/06/2019.

3.Hanekamp, Risico’s van preventie, het voorzorgprincipe nader bekeken, stichting HAN, later opgegaan in De Groene Rekenkamer.

4.Keulemans, M., Herstel van bossen is in theorie genoeg om opwarming van de aarde te keren, Volkskrant, 04/07/2019.

5.Lomborg, B., Bangmakerij schaadt het klimaatdebat, Copenhagen Consensus Center, 20/12/2018.

Herman van Schoten, Schoten, België, 06/07/2019.

Alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.