160. UIT IN AMSTERDAM.

Amsterdam ! Toen je jong was trok Amsterdam als een magneet. Tolerant en vrijgevochten ! Dat kwam raak aan bij de adolescent ! Elk jaar er minstens een keer naartoe. Het was de tijd van Nederland gidsland. Sonja Barend presenteerde haar praatprogramma in De Brakke Grond, het Vlaams Cultureel Centrum ! Je zwol van trots !

Sindsdien is de gloed van Amsterdam verflauwd. Het ligt aan de leeftijd, zeker, je bent wat bedaagder geworden. En je hebt meer van de wereld gezien. Of het ook aan Amsterdam ligt ?

Maar soms moet je er naartoe, soms licht die gloed weer op. Dat was nu het geval door die tijdelijke tentoonstellingen in het van Gogh en het Rijks ! Esthetische hoogtepunten, tegelijk nog wel. Dat is een treinticket en een hotel waard, niet te lang natuurlijk want Amsterdam is niet goedkoop. Goed, het hotel verwent je met een royale hoekkamer met uitzicht op een gracht èn met een doos Amsterdamse koekjes van Daelmans, maar het is toch zeer duur, reden waarom we het aantal nachten beperken tot twee.

De trein vertrekt stipt op tijd in Antwerpen Centraal en bereikt Rotterdam na 31 minuten, Schiphol na 53 minuten en Amsterdam Centraal na 1 uur 12 minuten, nog altijd stipt op tijd. Het lokale openbaar vervoer is toerist-onvriendelijk. Een enkel kaartje is blijkbaar niet te krijgen, een dagpas hebben we niet nodig en is ingewikkeld aan de automaat, bovendien kan je op de tram niet contact betalen.  Een dure taxi dan maar, wel comfortabel, zij het niet snel, de stad is druk en je moet om het centrum heen rijden, dat blijkbaar autoluw is gemaakt. 

Vandaag hebben we geen verplicht programma, althans niets wat gereserveerd is. We lopen een eindje door de stad en belanden aan het Rembrandtplein, vroeger berucht, nu een aaneenschakeling van horeca. In het midden van het plein een standbeeld van Rembrandt en een driedimensionele beeldengroep van de Nachtwacht, met liefst 22 figuren in groot ornaat ! De kunstenaar zal het ons niet kwalijk nemen, maar we hebben dorst ! Het aanbod is verrassend ruim. Ik twijfel tussen een Natte en een Jopen Mooie Nel, maar vraag advies aan de serveerster, die een IJwit suggereert ! En inderdaad, een frisse dorstlesser. De stad baadt in de zon en dat zal de hele tijd zo blijven en dat maakt dat het licht fel is en dat verlicht het gemoed ! We herinneren ons een bezoek aan Parijs, constant  in de regen, dat maakt dus werkelijk een verschil !

Voor het avondmaal zoeken we de Ferdinand Bol op. Die straat kennen we weliswaar niet, maar we herinneren ons de sketch van Wim Sonneveld, waar deze straat een paar keer in voorkomt : waar is de gulle lach op heden gebleven meneer Sonneberg ?! Hier ergens huist The Seafood Bar en het is makkelijk gevonden. Je kan binnen zonder reservering en het is de hele dag open. De kaart oogt verleidelijk, de prijzen iets minder, bijvoorbeeld zes Gillardeau-oesters nr. 3 voor € 27,50, hm, dat is niet mis. Mijn echtgenote lust garnaalkroketten, drie stuks, met een vulling op basis van visbouillon, zegt ze, goedgekeurd dus. Ik krijg sashimi van de dag, zonder meer goed en mèt verse gember, dat krijg je zelden. De Grüner Veltliner van Julius Klein past er uitstekend bij. Vervolgens gaat mijn reisgezellin voor de catch of the day en dat is vandaag tarbot met groene asperges. Het is een hele vis, supervers, de asperges mochten iets meer gegaard zijn, deze groente moet nu net geen beet hebben. Mijn tafeldame verklaart zich nochtans gelukkig en naar ik meen, doelt ze op mij. Ik heb evenmin te klagen, mijn zeevruchtenbanket is gewoon goed, alleen de krabbepoot is blubberig, wak zegt de overkant. Bij het afruimen maak ik er een opmerking over, even later wordt een nieuwe poot gepresenteerd, mèt excuus ! Dit restaurant maakt deel uit van een kleine keten hier in de stad. Een adres om te onthouden.

Na een dergelijke maaltijd ben je in de juiste sfeer ! Zullen we of zullen we niet ? Eerst even een half uurtje rust in het hotel en dan op stap ! Jazzcafé Alto in de Korte Leidsedwarsstraat is klein en intiem. We krijgen een tafeltje dichtbij het podium. Vanavond treedt Greenfield op, een kwartet van altsax, piano, gitaar en drums. De leider van de band, Rinus Groeneveld, is al 69 en blijkt een kwieke baas te zijn, die erop los speelt als een twintiger. Het kwartet is goed ingespeeld, het is niveau. De Bulgaarse dienster brengt in het Nederlands een fles Sauvignon uit Roemenië, € 20, voor een ganse avond muziek zonder entreegeld, een koopje. In de pauze een praatje met de buurman. Hij is Amsterdammer en dit is volgens hem momenteel de beste club van de stad. Hij noemt nog enkele grotere clubs op, maar daar worden ook andere genres gespeeld, het is meer populair. Zijn dame is van Oezbekistan maar woonde een aantal jaren in Portugal. Dat zal ik even testen en warempel, ze spreekt een behoorlijk mondje Portugees. Dan zegt hij : ze is mijn date van vandaag. Ik feliciteer hem, wat moet ik anders ? Het is zo gezellig dat we blijven voor de tweede set en dat is opnieuw een aaneenschakeling van energieke nummers, het een na het ander. Na afloop vertel ik Rinus dat deze club qua ruimte en intimiteit en sfeer doet denken aan de Hot Clube van Lissabon. Komen jullie daar vaak ?, wil hij weten en we krijgen gelijk zijn kaartje, voor het geval we iets voor hem zouden kunnen doen ! Het is laat, ik weet de weg naar huis niet meer zo goed, maar prijs me gelukkig met een ervaren gids, zodat ik niet een gracht in sukkel.

Na een korte nacht volgt een heuse werkdag. Er staan twee musea op het programma. Het Rijksmuseum bevindt zich op loopafstand. Het is er stikdruk. De tijdelijke tentoonstelling van etsen van Rembrandt trekt een massa volk. De etsen zijn klein, miniaturen haast, het zijn er 300 en veel bezoekers willen van dichtbij een foto nemen en/of staan met hun neus erop naar hun audiogids te luisteren, zodat het niet simpel is. Dankzij elegant ellebogenwerk en een ontwapenende glimlach verschaffen we ons toegang. Het is verbluffend. Kon die man tekenen ! We lezen de toelichting. Het betreft koperplaten, waarop hij met een scherpe pen kraste, waarna een afdruk werd gemaakt. We zijn niet mee. Want wil dat dan zeggen dat hij in spiegelbeeld moest werken ? Je staat paf, het is uiterst fijn allemaal. De ogen worden op de proef gesteld in de donkere zalen, de vaste collectie is dan ook niet meer voor vandaag.

Café-restaurant De Jaren, een oud-Amsterdams adres, zit onder de werken, dat had ik bij de voorbereiding vastgesteld, dus zal het iets anders worden. Loetje aan de Johannes Vermeerstraat is een goed alternatief, gewoon degelijke alledaagse kost. Het tafeltje naast ons heeft iets te vieren. De vrouw spreekt ons aan, ze hebben vandaag een huis gekocht, hier op oud-Zuid ! Het zijn professionele kunstmensen en er volgt een heuse uitwisseling van gedachten over de kunstwereld. Nu voel ik het kriebelen. Ik vraag ze om een mening over onze Franse schilderes Marie-Paule Benoit-Basset. Ze kennen haar niet, maar zullen de website bekijken en ons mailen. Ze heeft een agent nodig in Nederland, zeg ik, wel, daar zou voor gezorgd kunnen worden ! We vernemen ook nog wat over Loetje. Hij was een knorrige oude man, die op deze plek zijn eerste eethuis begon. De kinderen hebben het overgenomen en uitgebreid naar enkele vestigingen in Amsterdam – o.a. in De Pijp en op het plein van Amsterdam C.S. – en in de rest van het land, 18 vestigingen intussen. Loetje houdt van spreuken, bijvoorbeeld deze : biefstuk met jus is vet ! Loetje’s kinderen zijn aardiger : Loetje ziet je graag weer terug.

Een korte wandeling brengt ons naar het van Gogh-museum. Het ligt aan het Museumplein, een uitgestrekt plein tussen de musea aan de ene kant en het Concertgebouw aan de andere. Ons e-ticket kan niet worden gelezen, de vriendelijke dame vraagt of ze het mag innemen, dan mogen we zo binnen.

We komen speciaal voor David Hockney, die door de critici de hemel wordt in geprezen, we zijn benieuwd. Hier is ook veel volk, maar het museum is ruimer opgevat, lichter ook en de werken van Hockney zijn uitzonderlijk groot van formaat, zodat het nergens dringen is. In vergelijking met het Rijksmuseum is het hier een verademing. Zijn tentoonstelling vindt hier in dit museum plaats omdat Hockney zich inspireert op van Gogh en daar ook voor uitkomt. Zijn natuurlandschappen lijken soms wel afgekeken, men heeft hier en daar een schilderij van van Gogh opgehangen tegenover hetzelfde thema van Hockney. De gelijkenissen zijn inderdaad frappant. Het formaat en de intense kleuren van Hockney doen hem dan weer afsteken tegen zijn groot idool. Onwillekeurig sla je aan het vergelijken, de curator lokt dat wellicht opzettelijk uit ! Wel, neem nu het schilderij Korenveld met patrijs van van Gogh, die korenaren wuiven in de wind, bij Hockney is het allemaal strak en statisch. De penseelvoering is uiterst verschillend, ongetwijfeld door het grote verschil in formaat, maar toch. Hockney schildert met de grove kwast, alsof het vooruit moet gaan. Hockney wil aandacht, het is spectaculair, hij wil iedermans vriendje zijn en het zou dan ook perfekt passen in de enorme hal van een groot en chique hotel. Het leeft niet, er gaat niets van uit, het is fraai behang. Ik zet me op een bank en mijn toevallige buurvrouw op jaren is enigszins beduusd en vraagt wat ik ervan vindt. Ze is het volkomen met me eens, het is, zegt ze, aardige naïeve kunst, maar hier en vandaag groeit vooral haar bewondering voor van Gogh ! De nagel op de kop ! Hockney is een commerciële topper, aardig om te zien, daar niet van. Hij pronkt met zijn techniek : hij trekt met zijn ipad en de app Brushes de natuur in, legt het ter plekke min of meer vast en begint vervolgens aan de uitwerking op groot formaat. Tja… Je denkt onwillekeurig aan een spreuk, niet van Loetje maar van Loesje : dacht ik voor een bos te staan, loop ik zo een schilderij binnen.

Tijd voor een verversing op het zijterras van café Keyzer, pal naast het Concertgebouw. De school lijkt uit want nogal wat jonge mensen met muziekinstrument op de rug halen hun fiets uit de stalling rechtover ons terras. Hier zal onze Sylvia Wang dus ook haar fiets zetten als ze komt repeteren ! We kennen haar van de Koningin Elisabethwedstrijd viool, die momenteel gaande is in Brussel. Ze is verbonden aan het Concertgebouw en dat is uiteraard een referentie van formaat. De bitterballen zijn van Holtkamp en uitstekend. Het is gezellig toeven hier.

Vanavond hebben we een adresje, dat de nieuwsgierigheid wekt : Momo, aan de Hobbemastraat 1, naast het Parkhotel, waarvan het deel uitmaakt. Het is een apart restaurant. De keuken is deels Japans, deels Zuid-Amerikaans, de kaart is eentalig Engels, er zijn geen voor- en hoofdgerechten omdat je zelf kiest wat je invalt, je krijgt één bord per keer zodat het gedeeld eten is en de bediening is jong en erg attent. Zonder reservatie krijgen we nog net het laatste vrije tafeltje. We drinken een glas, zien aan de lange ovalen bar de meest vreemde cocktails geserveerd worden en achter ons geeft een dame haar smartphone mee om te worden opgeladen, waaarvoor ze een nummertje in ruil krijgt. We beginnen met ceviche : tuna tataki with shallots, ponzu and jalapeno sauce. Dan komt wat wij als hoofdschotel beschouwen : alaskan king crab, scallops and prawns with aromatic jungle curry. Het dessert : voor haar roasted figs with port wine gel, grapes and vanilla ice cream en voor hem chocolate hot pot with matcha ice cream ans sesame crunch. Wat moet je daar nu allemaal van denken ? Wel, het was goed tot zeer goed en het dessert is om te onthouden, een smaakbom. Bij de rekening volgt een laatste verrassing : dienst niet inbegrepen…..Hier komen veel Amerikanen over de vloer, daarom wellicht.

De volgende ochtend bij het ontbijt zijn we omgeven door niet-Nederlands uitziend personeel op één jonge dame na. Jullie spreken Nederlands ! zegt ze. Ze studeert bedrijfskunde en verdient een centje bij als ontbijtkracht. Ze is niet direct een afroepkracht, maar bepaalt haar uren en dagen zelf, ze blijft ongebonden tegenover het hotel. Ik zeg : dan bent u een zzp-er ! Ja, dat is ze ! En zodoende hebben we nu onze eerste zzp-er in levende lijve ontmoet. Wel, ze zien eruit als gewone mensen…

Even buiten het hotel wordt een gebouw afgebroken. Achter het traliewerk van de schutting staat een man met helm toe te kijken, hij is de werfleider, Indonesisch van uitzicht. Wat komt hier ?, vraag ik hem tussen de tralies door. Hij neemt warempel de tijd voor een praatje. Het is het oude postkantoor, dat plaats moet maken voor wat anders, maar wat, dat is nog niet bekend. Ze betaalden 5 miljoen en zullen de grond wel weer doorverkopen, zo gaat dat hier. Ziet u daar dat appartement ? Daar woont een vrouw die het kocht voor 350.000, ze kreeg een bod van 1,1 miljoen en weigert te verkopen ! Allemaal expats en duur buitenlands volk meneer ! Nu is hij gelanceerd, hij heeft zijn huis verkocht, huurt en belegt op de beurs, kijk maar, en hij haalt er zijn smartplone bij : Shell en Unilever, driemaandelijks dividend, 8 % ! We wensen hem succes en lopen verder. Wat was me dat ?! Zo open, typisch Amsterdams ?

Café ’t Hooischip aan de Amstel heeft een leuk terras met uitzicht op de rivier, goede koffie, goede luim en de waardin weet ook nog de weg naar het Hermitage-museum : daar, brugje over, 1 minuut ! Het klopt. Het museum blijkt een van de Hermitage-musea te zijn van zowat overal ter wereld, dat tijdelijke stukken van het Hermitage in Sint-Petersburg toont. Men weet daar met zijn collectie geen blijf wegens enorm uitgebreid. Als je dan president Poetin even aan de mouw kan trekken, die het museum overigens met zijn aanwezigheid eerde, dan kan je zomaar een Hermitage-dependance vestigen ! Het is zonder meer schitterend en gebracht in zalen met veel licht. De Russische keizer/keizerin kocht in wat hij/zij ook maar krijgen kon en kon op die manier grote indruk maken op andere vorstenhuizen. Het is te veel om op te noemen. Ik voor mij onthoud een groot schilderij van Anthon Van Dyck, voorstellende burgemeester Rockox van Antwerpen. Roofkunst ?! Het is tegenwoordig goed gebruik om dergelijke kunst terug te geven, vooral Nederalanders laten hun geweten opspelen. Ik spied even om mij heen, geen wachter te zien, zou ik het onder mijn jas wegmoffelen om het ten geschenke te geven aan burgemeester De Wever van Antwerpen ? Mijn echtgenote suggereert het niet te doen, het is te groot. Ze komt toevallig in gesprek met twee dames uit Hoorn, een halfuurtje met de trein, makkelijk. Ze stemden vandaag voor Europa op de SGP. Het is hun feestelijke uitstap vandaag, duidelijk, ze doen nogal lacherig.

Het Hermitage heeft meerdere afdelingen. De portrettengalerij is best bijzonder, door de enorme schilderijen met poserende rijke burgers en door een hedendaagse galerij met poserende bekende Nederlanders, waaronder Johan Cruyff. Er is nog een kleine afdeling van Art Brut, niet aan ons besteed. En een gang met werk van Helen Verhoeven, dochter van filmregisseur Paul. Het is een kleine verzameling van schilderijen, glas-in-lood, textiel, keramiek, sculpturen. Ze won hiermee de ABN/AMRO Kunstprijs en wordt geprezen om de koppeling van oude thema’s over man/vrouw, klassieke schoonheid en macht/onmacht aan de actualiteit van vandaag, waardoor ze het besef van tijd en ruimte oprekt. Welwel, hoogdravende onzin voor een scabreuze tentoonstelling.

Na dit derde en laatste museum zijn we toe aan een verversing. Broodje kroket !

Op weg naar het hotel passeren we nog enkele leuke adresjes : de Taart van mijn Tante – I do’nt speak Dutch, sorry ! - Bar Bitterbal, de Vleeschhouwerij, het Vlaamsche Broodhuis – alleen pinnen meneer ! – de markt in openlucht van de Albert Cuyp.

De stationsrestauratie eerste klas, ter hoogte van spoor 2, is nog steeds krak dezelfde als zoveel jaar geleden. Het is een aangename wachtruimte. Naast ons schuift een koppel aan, waarmee we aan de praat komen. Ze waren een dag in Amsterdam en hebben vandaag ook Hockney gezien ! De man is er niet zo gelukkig mee, maar fluistert me toe dat zijn vrouw het geweldig vindt. Ze vertrouwen ons nog meer toe. Ze stemden vandaag op Frans Timmermans, ze waren weduwe en weduwnaar en zijn nu drie jaar getrouwd, zij wilde niet naar Amersfoort komen wonen, hij niet naar Ede, en Arnhem was het compromis.

De trein is op tijd. We zoeven naar huis. In Antwerpen is er enige chaos met de trams, het duurt lang en we moeten tweemaal overstappen. Het zit erop.

Herman van Schoten, Schoten, België, 01/06/2019.

Alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.