Eigenaardig toch dat ieder mens een eigen geur heeft. Iedere kamer daardoor ook. Je zou er eigenlijk veel meer op moeten letten voordat je trouwt. Zo heb ik bijvoorbeeld nooit kunnen wennen aan de geur van mijn man (1).
Dit citaat in het begin van een roman trok mijn aandacht. Ik wilde meteen verder lezen. Een schrijver die dat even langs zijn neus weg, of beter langs de beproefde neus van een van zijn personages, weet te vertellen, die hééft wat te vertellen.
Mijn ervaring is minder literair. En stelt me wekelijks op de proef. Neem in Antwerpen tram 3 en je hebt prijs. De exotische verschijningen en de hoofddoeken zijn klein bier vergeleken bij de rondkringelende lichaamsgeuren. Twee geuren komen altijd terug : het goedkope, overvloedige en misselijk makende parfum van Afrikaanse matrones en de weeë geur van ongewassen mannen. Ik knap erop af. Merkwaardig dat de ingepakte Marokkaanse vrouwen geen geur afgeven, althans niet in mijn nabijheid. Zijn zij steriel, wat dat betreft ? We vlogen een keer mee met Air Zaïre, wel, dat heeft onze neus geweten, ofschoon de stewardessen uit een doosje kwamen èn met glans een schoonheidswedstrijd hadden doorstaan. En op vliegveld Frankfurt belandden we bij vergissing in de wachtruimte van Jet Airways uit Índia, mijn hemel…
Nu is het gekozen parfum niet zelden de boosdoener. Parfums verdoezelen of tillen op. Ik laat me vertellen dat de Eau de Campagne van Sisley gelijkstaat aan frisse groenten in een flesje. Toch eens uitproberen in de winkel met zo’n aangeboden staafje om aan te ruiken…
Blijft het feit dat we allen een verschillende lichaamsgeur hebben, ook wat dat betreft zijn we uniek ! Je kan het zelfs veralgemenen naar ras. Blanken ruiken voor Afrikanen en Chinezen apart en omgekeerd is dat ook zo. Een reden om niet samen te hokken ?
In mijn actieve periode gaf ik ook lezingen, in de regel voor een vooruitstrevend publiek. Soms, als het zaaltje te klein was en je haast op de lip van je toehoorders zat, overviel het me, het tastte mijn concentratievermogen aan. Het gebeurde dat ik na afloop snel wegvluchtte. Ik heb op die manier het inzicht verworven dat linkse mensen zich niet zo goed verzorgen als rechtse, hoewel het niet gestoeld is op wetenschappelijk onderzoek. Antwerps burgeeester Bart De Wever schijnt een probleem te hebben met fysiek contact. Ik vraag me af of het hiermee te maken heeft ?!
Geuren zijn een van de redenen waarom ik huiver voor massa-bijeenkomsten. Op een open voetbalveld is er nog lucht, maar in een gesloten zaal van basket of tennis, mijn hemel. Eenmaal zat ik er vlak bij en bovenop en een van onze tennistoppers moest geregeld in mijn hoek de bal opslaan. Daarbij vloekte ze elke keer weer, want het liep niet zo lekker. En elke keer woei die geur aan me voorbij. Ik had er vrede mee, sportief zweet moet je weten te waarderen. Mijn begrip voor de werkomstandigheden van sporters nam erdoor toe. Week in week uit met het hele circus de wereld rond reizen, je zal er zeker een paar collega’s treffen, die je niet liggen, of neen, hoe zeg je dat in geurtermen ?
De natuur zelf zorgt voor heerlijke en ook voor afstotende geuren. De geur van een veld lavendel of een bosje mimosa ! We stoppen er soms voor en we hebben in de auto altijd een geschikt knipmes bij, geen gevaarlijk, dat niet. En de geur van pas gemaaid gras, dan voel je dat je leeft ! Ik vroeg het aan een verkoopster in een bloemenwinkel. Ze ruikt de bloemen elke dag weer, het went niet en ze vindt het heerlijk. Maar als ze ’s avonds thuiskomt, mogen die geuren weg, ze spoelt haar neus ! De keerzijde dan. Wie ooit met de neus op rokende fumarolen heeft gestaan, begrijpt dit volkomen. Het is een geur, die in de toeristische boekjes wordt omschreven als de geur van rotte eieren. Of dat klopt weet ik niet want ik heb de vergelijking niet zelf proefondervindelijk uitgetest. Maar dat het weerzinwekkend was, kan ik getuigen.
Zelf heb ik een beproefde methode uitgedokterd. Na de wasbeurt parfumeer ik mijn gelaat zeer zuinig met Yves Saint-Laurent, het flesje bedoel ik. Maar als ik op een feestje word verwacht doe ik een dubbele dosis. Dames kijken er goedkeurend van op. Een keer overkwam het me dat een dame tegen het afscheid me toevertrouwde dat ze mijn parfum herkende. Ze gokte juist ! Nu was deze dame erkend lesbisch en haar partner was eveneens aanwezig. Ik zei : hoe kan jij dat zo goed weten ?! Ofwel zit je in de sector ofwel heb je al heel wat mannen gekust ! Ze keek me vrank en recht in de ogen, drukte zich tegen mijn oorschelp en fluisterde : ik heb veel mannen gehad. Dat is klasse ! Ik bedoel, niet van al die mannen, maar dat ze het zo recht voor de raap bekende. Ik hield er mijn positieven bij en sprak : nu hebben wij een geheimpje ! Sindsdien, als ik ze tegenkom, knipoog ik en zij schenkt me een glimlach als van verbonden in een klein complot.
Lichaamsgeuren doen ertoe. Sinds ik dat weet heb ik begrip voor voorhuwelijkse seks, iemand zou het aan de paus moeten zeggen. Volgens de roddelblaadjes gaat het erom elkaar te leren kennen, het moet klikken, weet je wel. Jaja, maar het moet ook ruiken ! Relatiebureau’s zouden best wat minder aandacht besteden aan de psychologie en wat meer aan de neus. In dating-programma’s op tv wordt er afgetast en afgesnuffeld, maar er wordt nooit wat over gezegd. Zou het een reden zijn om te scheiden ?
Patrick Süsskind (2) wijdde er een roman aan. Zijn romanheld werd geboren zonder lichaamsgeur. Hij ontwikkelde vervolgens een ongewone sensitiviteit voor geuren. De titel was veelbelovend, maar het boek vermocht noch mijn neus noch mijn gemoed te strelen. Specialisten die nieuwe parfums maken en daartoe hun eigen reukorgaan tot en met moeten ontwikkelen, zijn te beklagen. Hoe kunnen zij zich nog in menigten of in het openbaar vervoer begeven ? Een overontwikkelde neus moet een kwelling zijn. Uit beroepsmisvorming ruiken ze wellicht ook overal aan ! Ik ken iemand die dat doet, ofschoon hij geen professionele ruiker is. Op restaurant neemt hij alles vast en ruikt eraan, het brood, de boter, de schotels die worden voorgezet, maar niet op een gewone manier, maar dwangmatig. Ik testte het een keer uit. Zijn plastieken botertje was zo goed als op en ik bood hem mijn geopend botertje aan. En ja hoor, gelijk ruiken ! Het is een tic, denk ik, zoals er mensen zijn die in de supermarkt alles vastpakken en weer terugleggen en daarom verkies ik voorverpakte voeding, tomaten bijvoorbeeld of appelen.
Keukengeuren ! Als onze buurvrouw aan het koken is, ruik je dat op de gang en het werkt aanstekelijk. Vlaamse kost, een feest ! En als ik aan een koude schotel bezig ben of aan een ovengerecht, dan lokt dat mijn echtgenote de keuken in : hm, lekker ! Een opengesneden appelsien, vers gesneden fruitsla, look ! Maar spruiten, bloemkool en koolsoorten in het algemeen neen. Toppunt van slechte geur : de durianvrucht, die vereist een mond- en neusmasker ! Chinees eten ruikt niet lekker, Japans eerder neutraal, maar de weeë geur van eettentjes in winkelcentra, brr…Friet kan lekker zijn, maar frietgeur kruipt in de kleren en ook in de huid, zo wist de uitbater van een frietkot me te vertellen. Fondue en gourmet, nog zo’n twijfelachtig geval voor de neus. In de keuken vooral spelen persoonlijke voorkeur en aversie. Zo verdroeg mijn echtgenote in haar jonge jaren niet de geur van soepgroenten en van soepbereiding, terwijl ik dat net een feestelijk tractatie voor de neus vond. Met het ouder worden stoorde ze er zich minder aan, maar eenmaal klaar de soep eten, ja, dat smaakte haar altijd wel.
Een opmerkelijke geur die lang blijft hangen is de geur van een gloednieuwe auto. Het is een geur die niet overmatig prikkelt, maar lange tijd meegaat en telkens bevestigt dat je auto nieuw is. Meubelen geven eveneens geuren af, die van bewerkt hout met name blijft lang hangen.
Winderigheid is een natuurlijk verschijnsel, dat nochtans op weinig steunbetuiging kan rekenen. Bij elke hap eten slik je lucht mee naar binnen. Die lucht zet zich vast op de ingewanden, maar niet alles, een deel moet ontsnappen. Dat kan op meerdere manieren worden aangestuurd, van geluidloos tot een luide knal. Je wandelt over de Meir in Antwerpen of in de Kalverstraat in Amsterdam, hoeveel lucht zal er niet gelost worden ?
Je leest weinig over dit thema. Ligt er een taboe op ? In dat geval heb ik een bijdrage geleverd tot de maatschappelijke erkenning van het belang van de geur. Een historische studie is aangewezen. In die kastelen aan de Loire bijvoorbeeld, je zal koning zijn en absolute vorst, maar het moet daar nogal gestonken hebben…In geschiedenisboeken verneem je daar niets over. Maar oude geschiedenisboeken hebben wel een geur !
Wees gerust, ik ga het niet uitproberen op de markt en wil er evenmin mee op tv komen. Ik houd het voor mezelf en zal u niet opdringerig besnuffelen.
Noot :
(1) : Simenon, G., Ongestrafte misdaad, Bruna, 1954 en 1970.
(2) : Süskind, P., Het Parfum, Ooievaar, 2014.
Herman van Schoten, Schoten, België, 13/04/2020.
Alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten