173. EUROPEES PARLEMENT (1).

Het zijn er twee ! Of beter twee standplaatsen : Brussel en Straatsburg.

De aanleiding voor een bezoek aan Straatsburg was een georganiseerde vierdaagse reis, aangeboden door Doorbraak, de Vlaamse webstek voor degelijke achtergrondjournalistiek, anders dan de regimepers achter betaalmuren. Doorbraak is een referentie geworden in de Vlaamse media, voor wie wat anders wenst dan de dagelijkse portie brave zogenaamde duidingsprogramma’s op tv. Doorbraak schuwt tegenspraak niet, dat zal u gelijk vaststellen bij uw bezoek aan de webstek. Iedereen is welkom, van Groen tot Vlaams Belang. Kortom, Doorbraak prikkelt de geest en spoort aan tot denken.

Dit artikel is geen reisverslag, ik beperk me tot het Europees Parlement Straatsburg. Vandaag de eerste aflevering. Het tweede schuifje zal verschijnen als artikel 174.

Eerst is er in het hotel een lezing door VRT-seniorjournalist Lukas De Vos. Hij spreekt uit eigen jarenlange Europa-ervaring en deelt tevens met ons zijn persoonlijke mening over het Europees Parlement. Zijn belangrijkste standpunten :

-twee zetels voor het Europarlement is onzinnig. Laat Brussel vallen en behoud Straatsburg, gezien de ligging op de grens tussen de twee vroegere vijanden, Frankrijk en Duitsland;

-uitbreiding van de bevoegdheden van het Parlement is zinvol, concreet initiatiefrecht; tot nu toe is alleen de Europese Commissie bevoegd om wetsvoorstellen in te dienen bij Raad en vervolgens Parlement;

-vervang het huidige Parlement door twee kamers, zodat het als een echt parlement kan functioneren;

-de kosten voor de belastingbetaler zijn miniem : € 0,40 (of was het 0,60 ?) per hoofd van de Belgische bevolking;

-Juncker was een uitstekende Commissievoorzitter, zeker in vergelijking met zijn voorganger Barroso ;

-Karel De Gucht was een uitstekend Commissaris.

De man doorspekt zijn verhaal met anekdotes over zijn contacten met Europolitici. Zo gaat hij prat op zijn nachtelijk drinkgelag met Juncker en ook Vlaamse euro-parlementsleden lusten whisky ! Je voelt de spanning in de zaal stijgen. Wat deze journalist vertelt, en vooral ook de wijze waarop, strijkt een aantal medereizigers tegen de haren in. Na de lezing, in feite een voor-de-vuist-weg-improvisatie, worden we uitgenodigd tot vragen en discussie. Enkele mensen geven commentaar. Ik houd het niet meer, neem het woord en kraak de spreker af :

-niet Brussel maar Straatsburg moet vallen; in Brussel zitten de parlementsleden op de lip van Commissie en Raad en die directe confrontatie is noodzaak; overigens, als de Franse president Macron toch zo graag de Europese kar trekt, dat hij dan begint met het opgeven van Straatsburg en tevens de Franse zetel in de Veiligheidsraad afstaat aan de Europese Unie;

-Juncker was in de ogen van de publieke opinie niet bepaald een goede Commissievoorzitter. In de kwestie Catalonië verschool hij zich bovendien achter de regel dat Europa alleen met Nationale Staten werkt; nochtans is er het subsidiariteitsbeginsel ! De houding van de Commissie in deze was stuitend.

-De Gucht en Van Rompuy worden door de VRT nog steeds opgetrommeld om het democratisch karakter van de Unie in te prenten in de hoofden van de kijkers; welnu, deze twee oudgedienden kennen niet het onderscheid tussen legaliteit en legitimiteit, ze schermen met de formele wet en zien niet dat de publieke opinie zich van hen en van Europa afkeert.

Meerdere medereizigers vallen mij bij en ik doe ze hier onrecht aan, want ik heb hun interventies niet genoteerd, bezig als ik was met mijn repliek. Na afloop ga ik naar De Vos toe, reik hem de hand, kijk hem in de ogen en spreek mijn vonnis uit : u heeft zich, net als andere Europajournalisten, laten inkapselen door de politici. U heeft zich laten meezuigen in hun politieke bubbel, u denkt met hen mee. De taak van een politiek journalist is niet meedenken maar tegendenken, alles kritisch fileren in het belang van de burger. Hij heeft geen verweer, maar laat het lachend van zich afglijden.

Er is een verrassend toetje in de lift. Op een lagere verdieping springen twee jonge meiden naar binnen, met een blote decolleté van hier tot in Tokio. Iedereen is plots muisstil. Deze meiden zijn op weg naar hun avondshift ! Over deze dienstverlening heeft De Vos al helemaal niet gesproken ! Zijn optreden deed het geloof in de verslaggeving over de Europese Unie wankelen, nu staat Europa letterlijk in haar blootje…

Het Europees Parlement ligt in de Europese zone van Straatsburg, noordelijk van het centrum. Hier heb je ook nog de Europese Raad, het Hof voor de Rechten van de Mens en het Europees Directoraat voor de Kwaliteit van de Geneesmiddelen. Straatsburg is ook de zetel van het tv-kanaal ARTE. Het Parlement is bij het eerste aanzicht een indrukwekkend eigentijds gebouw. Het is in een cirkel gebouwd rond een atrium en van hieruit oogt de architectuur naar de verdiepingen toe bijzonder indrukwekkend, dit is zeer geslaagde hedendaagse architectuur, je staat even paf. De veiligheidsmaatregelen zijn als op een vliegveld. We worden verwacht. Merkwaardig genoeg wordt onze identiteit niet gecontroleerd, we lopen zelfs groepen voorbij die wel gecontroleerd worden. Doorbraak heeft hier een lange arm, dat blijkt ! We worden naar een zaaltje geleid voor een introductie. Echter, daar maakt voormalig Vlaams minister-president Geert Bourgeois verrassend zijn opwachting. Hij staat erop ons even te begroeten, ook al heeft hij maar tien minuten de tijd want hij moet naar een vergadering met…de Britten. Bourgeois geeft voor de vuistweg een heldere en verhelderende uiteenzetting over de verwachtingen en de uitdagingen voor de vijf jaren, die net begonnen zijn. Deze legislatuur zal een beslissende zijn voor de toekomstige marsrichting in de Interne Markt, de perikelen rond de brexit inbegrepen, het zal alle hens aan dek zijn. Hij bekent dat het aanpassen is, het is pas zijn derde week in Straatsburg, waar elke maand gedurende 4 dagen wordt vergaderd. Hij verwoordt het erg duidelijk en excuseert zich, hij moet vertrekken. Mooi dat hij even is langsgekomen. Hij is een politicus van ouderwetse degelijkheid.

Dan krijgen we een introductie  door een Nederlandse dame, die dat met een Limburgse tongval doet hè, zo is dat hè ! Ze is rustig, toegankelijk en open. Ze moedigt vragen aan, die ze niet uit de weg gaat. Er zijn 751 parlementsleden, waarvan drie zetels niet worden bezet : 2 van de Catalanen en 1 van een Pool, die in eigen land minister werd en niet is vervangen. Je kijkt op van de verdeling per lidstaat. Zo heeft Duitsland het absolute maximum van 96 zetels, Frankrijk 74, Nederland 26, België 21, Cyprus en Malta het absolute minimum van 6. Men zit niet gegroepeerd per nationaliteit, maar per politieke fractie. Er zijn 7 fracties. De Christendemocraten vormen de grootste fractie met 182 zetels, de socialisten hebben er 154, de liberalen 108, de Groenen 74, Identiteit en Democratie (met Vlaams Belang) 73, de Conservatieven en Hervormers (met NVA) 62, Unitair Links en Noords Groenlinks 41. Er zijn ook nog 55 individuele leden, waaronder Nigel Farage. De stemdiscipline is veel losser dan in de Belgische parlementen, waar kadaverdiscipline wordt opgelegd. Hier zitten bijvoorbeeld NVA en het ultrarechtse Spaanse VOX in dezelfde fractie, ofschoon ze uiterst tegengestelde visies hebben. De samenklontering in fracties heeft vooral praktische en financiële voordelen, daarom.

Straatsburg krijgt 12 plenaire zittingen per jaar. Momenteel is het pas verkozen Parlement zich nog aan het inlopen, er zijn nog geen voorbereide dossiers, de agenda gaat over een aantal zeer uiteenlopende kwesties, vandaag over de aanstelling van Christine Lagarde als president van de Europese Centrale Bank, buitenlandse inmenging en desinformatie in Europese en nationale aangelegenheden, de bosbranden in Brazilië, de veiligheidssituatie in Burkina Faso, de politieke situatie in Colombia, de situatie in Kasjmir. Voor Christine Lagarde is een plenaire stemming voorzien. Voor de andere thema’s is een zeer beperkt aantal sprekers aanwezig in de plenaire zittingzaal, die elk 3 minuten spreektijd krijgen, waarna ze weer verdwijnen, terwijl anderen binnenkomen voor het volgende thema. De spreektijd wordt bepaald in het reglement en verschilt  van fractie tot fractie, in functie van de omvang – is een idee meer waard met meer aanhangers ? - maar ook volgens het belang van het onderwerp en het soort zitting.

Een van de vragen gaat over de tolken. De lidstaten spreken hun eigen taal, die simultaan in alle andere talen wordt vertaald. Dat verloopt zeer professioneel maar is ook zeer vermoeiend. Sommige parlementsleden hebben de neiging Engels te spreken, ofschoon het niet hun moedertaal is, Guy Verhofstadt is er een voorbeeld van. De tolken vinden dat vervelend, want dat Engels is meestal niet zo best en dat bemoeilijkt de vertaling. De Nederlandstalige tolken komen allen uit de Antwerpse tolkenschool. Nederland heeft geen tolkenschool.

Onze inleidster raakt ook nog even de kwestie aan van de twee zetels van het Parlement. Zij pleit voor Brussel. Toen het Verenigd Koninkrijk te kennen gaf te willen uittreden, kwamen de twee Europese agentschappen op Britse bodem beschikbaar. Men had die geruisloos kunnen toewijzen aan Straatsburg, zodat activiteit het hele jaar door zou worden gegarandeerd en het verdwijnen van het Parlement naar Brussel weinig economische leegte zou nalaten. Maar de staatshoofden en regeringsleiders dachten op de zeer korte termijn. De Nederlandse minister-president Rutte haalde het Geneesmiddelenbureau binnen en de Franse president Macron de Bankautoriteit. Kans verkeken. Vermits unanimiteit nodig is zal de kwestie van de twee zetels niet snel worden opgelost.

We vinden makkelijk een plaats op de publiekstribune van de grote zaal. Je schakelt de hoofdtelefoon in en kiest je taal. De zaal is enorm groot, ze biedt plaats aan 750 parlementsleden plus voorzitter (751 dus), vertegenwoordigers van de Raad van Staatshoofden en regeringsleiders, van de Commissie en ook personeel. Je kijkt rond, er zijn inderdaad bijzonder weinig aanwezigen. Momenteel is het thema van de buitenlandse inmenging in Europese en nationale democratische processen aan de beurt. De sprekers vermelden bijna allen de Russische desinformatie en ze pleiten eensgezind voor de oprichting van een onderzoekscommissie. De Portugees Rangel en de Spanjaard Calenda overschrijden hun spreektijd, die op een groot scherm verder tikt, ze worden aangemaand in te binden. Het is in werkelijkheid geen debat maar een aaneenschakeling van korte monologen. In die immense ruimte onder je is het telkens zoeken waar de spreker zich bevindt. Het is vermoeiend en niet erg begeesterend.

Na de groepsfoto is het bezoek ten einde. Bezoek aan het Parlement is niet exclusief voorbehouden voor aangemelde groepen, je kan er ook individueel naartoe zonder aanmelding. Elke burger zou dat een keer moeten doen, het kan uiteraard ook in Brussel.

Bij het avondmaal worden twee parlementsleden verwacht : Gerolf Annemans en Assita Kanko. Annemans is op tijd en schuift mee aan aan tafel. Hij houdt een korte toespraak, gedreven en fel. Er tekent zich een linksliberale meerderheid af, die ons in een ideologische dwangbuis wil steken. We moeten ons met hand en tand weren tegen de dreigende Europese consensus over open grenzen en de klimaatgekte, het is wellicht al te laat. Zijn verhaal maakt indruk, hij is dan ook een gedreven volkstribuun, maar geen straatvechter, integendeel, hij is een beschaafd en zeer belezen man, ook literair. Hij krijgt enkele serieuze vragen voor de kiezen. Zo vraagt iemand of hij dan de binnengrenzen wil sluiten. Hij reageert dat die voorstelling van zaken een karikatuur is. Nu kan je daar inkomen als dat woord één keer wordt gebruikt, maar als hij dat een paar keer doet, rijst de indruk dat het een debattruc is om te ontsnappen en de vraagsteller de mond te snoeren. Hij komt imponerend over, maar zijn antwoorden voldoen niet helemaal. Ik persoonlijk krijg nog een late voldoening. Ik confronteer Annemans met zijn afwezigheid op de academische zitting bij de presentatie van mijn boek, lang geleden. Hij wist nergens van, zijn medewerkers zullen de uitnodiging niet weerhouden hebben, waarom heb ik hem niet gebeld ? Hij neemt mijn arm vast en excuseert zich. Genoegdoening na 15 jaar !  

Dan klatert applaus op, Assita Kanko is aangekomen. Ze is zo zwart als zwart zijn kan en loopt gekleed in een korte kleurige jurk uit haar voormalig land Burkina Faso, waardoor ze er uitziet als een schoolmeisje, verrassend. Haar interventie vandaag in het Parlement over Burkina Faso was erg laat gepland, waardoor ze niet eerder kon komen. De invloed van Boko Haram, Al Qaeda en het jihadisme in de Sahel ontwricht ook Burkina Faso. Zelf is ze ontsnapt aan een opgelegde toekomst als vrouw en moeder van veel kinderen : de vrouw is als een akker waarop de man naar believen kan zaaien (1). De Afrikaanse vrouw kan maar volwaardig mens worden als ze economisch sterker wordt, in het beste geval financieel onafhankelijk. Europa moet economisch helpen maar ook militair om het jihadisme terug te dringen. Assita Kanko komt zelfverzekerd over. Ze is geroutineerd en laat zich niet de kaas van het brood eten. Als een vragensteller dezelfde vraag ook aan Annemans wil stellen, reageert ze bliksemsnel : dit is mijn spreektijd ! Ze is gevat, slim, energiek en gedreven. De tijd is om. Ik haast me naar haar toe om me voor te stellen, ze had immers spontaan en enthousiast gereageerd op mijn artikel Bent u Europeaan ? Daarom wilde ik ze nu ook persoonlijk ontmoeten. Ik mag haar altijd mailen, ze beschouwt het als steun en inspiratie. Een parlementslid dus, nog niet gekneed door de mores van Brussel en Straatsburg. Houden zo !  

Een nababbel met Saskia De Leeuw, Europees woordvoerder van de NVA. Ik leg haar mijn vraag voor over het Europees verkeersreglement, dat niet bestaat. Een akkoord moet makkelijk haalbaar zijn, het is immers louter technische materie, zonder politieke complicaties. Voor nationale omstandigheden kan een inlegvel worden voorzien, bijvoorbeeld voor maximale snelheden, winterbanden en dergelijke. Op die manier zouden de verkeersregels overal dezelfde zijn  - rotondes in Frankrijk, Spanje en Portugal, overal licht verschillend ! – en zouden we verlost worden van nationale eco-vignetten op de voorruit en nationaal opgelegde attributen als alcoholtester, reservebril en dergelijke, verschillend van land tot land. Saskia luistert en verwijst me naar Johan Van Overtveldt, de NVA-specialist voor deze materie. Ik merk op dat enkele leden van onze groep Assita Kanko een one-issue-politica vinden, mensenrechten met name. Dat klopt, geeft Saskia toe, maar je moet haar de tijd gunnen om zich te ontwikkelen, ze is hier pas enkele weken. We stappen samen in de lift. Aan haar collega vraagt ze of hier nog ergens iets te eten zou zijn. De man vreest van niet. Dan zullen we zo maar gaan slapen en morgen dubbel ontbijten, is haar nuchtere reactie. Nu snap ik plots waarom Assita niet onbeperkt vragen wilde blijven beantwoorden, ze had honger…

Noot :

(1) : de letterlijke tekst uit soera 2:223 luidt :

Uw vrouwen zijn een akker voor u
zo komt dan tot uw akker
zoals gij maar wilt.

(WORDT VERVOLGD).

Herman van Schoten, Schoten, België, 22/09/2019.

Alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.