Huis Melis in Oostmalle is een oud en vertrouwd huis, waar je nog bomma-ondergoed kon kopen. Ze hielden uitverkoop want gaan op pensioen. Het gevolg was een stormloop van de klanten, om nog vlug een voorraad in te slaan. Niet iedereen draagt graag een minuscuul slipje, beaamt zaakvoerder Kris Vervoort. Je kon hier ook bloemetjesschorten – een voorschoot in het Vlaams ! - tot maat 58 vinden, een zachte peignoir, geruite klakskes, bruine jagersbroeken, grote neusdoeken, warm ouderwets ondergoed. Maar ook ritzen van Franse kwaliteit, geen Chinese, die blijven haperen en je kan er pijnlijk tussen bekneld raken.
Het huis heeft probleemloos kunnen standhouden tegen de ketens in, dat is niet het probleem. Maar er was geen opvolging. Ouderwetse winkels sloten en sluiten aan de lopende band. Waar vind je nog een klassieke platen- en cd-winkel ? De jeugd koopt dat niet meer, de senioren hebben het nakijken maar kunnen nog wel terecht in tweedehandszaken. Een echte schoenwinkel ? Schoenwinkels genoeg, maar echte schoenen zijn zwaar in de minderheid en bovendien spuuglelijk. Gelukkig heb ik nog een Portugees adresje, kwaliteit en degelijkheid aan een spotprijs. Bakkers en beenhouwers zijn ook al sterk in aantal teruggevallen. Voor alles en nog wat geraak je aangewezen op de supermarkten en de hypermarkten. Ook de Hema zou ermee gaan stoppen en daar vond je nog klassiek wit ondergoed. Waarom denk je dat de winkels van Damart zo populair zijn ? Er is vraag naar.
Ook de winkelinrichting is aan uniformisering ten prooi gevallen. In het buitenland zie je bijvoorbeeld nog ouderwetse apotheken met een inrichting als van een chieke bibliotheek, pareltjes van binnenhuisarchitectuur. In Antwerpen weet ik er ook nog een, maar ze zijn zeldzaam. De Keyserlei was in mijn jeugd een statige laan met chieke en grote café’s met een stijlvolle inrichting. Als je binnentrad, zweefde je als het ware weg, hier werd je een seigneur. Allemaal weg. Uitbreken en overal dezelfde commerciële inrichting, die pijn aan de ogen doet. Deze vroegere hoofdlaan van de stad is gedegeneeerd tot stijlloze toeristenstraat.
Het is een vorm van globalisering en niet alleen in de economie is dat bedreigend. Want zo’n ouderwetse winkels, dat had toch iets, het gaf kleur aan de winkelstraat en het gaf een indruk van ambachtelijkheid, eigenheid en betrouwbaarheid. Na een buitenlandse reis kwam je terug : we zijn weer thuis ! Waar je tegenwoordig ook komt in binnen- en buitenland zie je lichtreclames van ketens, overal dezelfde. Het is verschraling van het aanbod. Een persoonlijk voorbeeld. Ik heb al lange jaren een schaakcomputer, manueel te bedienen. Het ding werkt nog goed, maar registreert af en toe een zet niet. Reden om uit te kijken naar een nieuw exemplaar. Het wordt niet meer gemaakt ! Spelen op de computer meneer. Maar dat wil ik niet, mijn schaakcomputer heeft nog echte stukken, die je met de hand moet verplaatsen, zodat de illusie van echt spelen wordt gewekt. En Gary Kasparov heeft hem zelf ontworpen, het staat erop !
Nu is niet alle verandering slecht uiteraard. Vaak is het vooruitgang. Hier in Portugal moeten we ons voor de muziek behelpen met het muziekkanaal van de tv of you tube op de computer. Komt de huisbaas aanzetten met een verrassing. Herman, heb je een iphone ?! Die heb ik niet, maar wel een Huawei ! Herman, dan luisteren de Chinezen je af, dat weet je toch ! En Trump wil het niet ! Heeft hij een bluetooth-ontvanger bij. Hij installeert de app van Spotify op de smartphone en we hebben uitstekende muziek in huis. En ik teken nu ook al documenten op whatsapp. Ik wil maar zeggen, ik ben niet tegen vooruitgang. Maar ik hecht tegelijk aan oude waarden. Contant geld, nog zo iets. Op de Lijn zal je in de loop van 2020 niet meer met contant geld kunnen betalen. Voor de veiligheid, wat inderdaad een argument is. Maar men veroorlooft zich om contant geld te weigeren, terwijl het een wettelijk betaalmiddel is ! Ik wil de slager en de bakker en mijn pintje in het café contant kunnen blijven betalen ! Zullen we een seniorenpartij opzetten, gelijk veel zetels halen en de politiek onder druk zetten ?!
Er is hoop. De kleinhandel schijnt stilaan te herleven. Mensen willen hun dagelijkse boodschappen dan toch liever in de eigen buurt doen. En als de bezorggekte van bol.com en dergelijke aan banden zal worden gelegd, wat gaat gebeuren – niet meer gratis terugsturen en bezorgkosten aanrekenen -, dan kan de kleinhandel haar plaats in de winkelstraten terug innemen, want nu is het een kale bedoening met al die leegstaande winkelpanden. Maar dan moeten die middenstanders wel een tandje bijsteken en actiever worden. De grote winkelcentra zuigen die lokale middenstand ook leeg natuurlijk, dat moet je wel onder ogen zien.
Nog een teken van hoop : frietkoten schijnen niet te worden weggeconcurrreerd door de hamburgerketens. De Vlaming wil zijn ouderwets frietje en dat krijg je niet bij McDonalds en dergelijke. Op Schiphol floreert zelfs een frietkot met het wervend opschrift : Vlaamse friet ! In Antwerpen werd een frietkot verdreven door Quick. Enkele jaren later moest deze hamburgerketen sluiten en in de plaats kwam…een frietkot. En er is warempel een ouderwetse snoepwinkel open gegaan, zodat de jonge jeugd weer een doel heeft na schooltijd. Als er nu ook nog een ijssalon kwam, waar dagelijks echt ijs wordt gedraaid, niet dat Australische nepijs, dan zouden nog meer mensen gelukkig worden.
Je moet je aanpassen in een tijd, waarin je het gevoel hebt dat er geregeld tien jaar wordt overgeslagen, zo holt men vooruit. Oude waarden staan weliswaar onder druk, maar ze bieden af en toe hardnekkig weerstand.
Bomma-ondergoed is daarvan haast een symbool, je zou vanzelf fan worden…
Herman van Schoten, Lagos, Portugal, 05/01/2020.
Alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten