Kristien Hemmerechts is
schrijfster. En tevens weduwe van dichter Herman de Coninck. Ik las niets van
haar. Dat komt omdat ze nog leeft. Ik heb het meer voor dode schrijvers, die
het na vele jaren nog altijd doen, dat is doorgaans kwaliteit. Levende
schrijvers hebben nog een tweede nadeel. Ze komen in de media en je leert ze
kennen als persoon. En dat draag je onbewust over op hun werk. Zo ben ik
allergisch aan aanstellerigheid en aan de kop in de wolken. Daarom zal
ik niets lezen van bijvoorbeeld Tom Lanoye of Griet Op de Beeck, ook niet na
hun verscheiden.
Hemmerechts komt af en toe op
merkwaardige wijze in het nieuws. Zo zou ze ooit hebben verklaard dat veelvoudig
moordenaar Horion, na vrijlating, bij haar best een kop koffie mag komen halen.
Er gaat ook een verhaal dat ze in Antwerpen-Centraal een trein verliet omdat
Gerolf Annemans opstapte. Op die manier schept ze een imago en anderen dikken
dat wellicht nog aan. Wilde verhalen of echt gebeurd ? Nu was er weer zo’n
geval van zelfgemaakt nieuws.
Eerst de feiten. In treinstation
Antwerpen-Berchem wordt Hemmerechts aangesproken door een man met een
emotioneel verhaal. Hij is al drie keer afgewezen als vluchteling en wil nu
naar Parijs, waar zijn familie woont. Maar hij heeft geen geld. De schrijfster
is geraakt door zoveel ellende en betaalt de man een kaartje voor de Thalys.
Later wordt ze gebeld of gemaild door de Spoorwegen. Een man trachtte het
ticket in te ruilen voor geld. Dat kan in beginsel binnen de 30 minuten na
aankoop. Het lukt echter niet omdat hij geen identiteitskaart kan overleggen,
wat bij Thalys verplicht is. De NMBS stelt vast dat Hemmerechts de aankoper is.
Ze krijgt haar geld terug ! Hemmerechts beslist haar avontuur in de media te
brengen.
Dan de commentaren. Hemmerechts
krijgt een lawine aan reacties over zich heen. Enkele begrijpend : een goed
hart, ze heeft gewoon pech, ze moet door dit voorval niet verharden, ze doet
dit niet voor zichzelf maar uit medelijden met een uitzichtloos bestaan. De
overgrote meerderheid afwijzend : wie koopt er een ticket voor iemand die
driemaal is afgewezen, wereldverbeteraar, domme gans, moraalridder, naïeve
taart, daarop komt het neer. Dat ze zich daaraan blootstelde, wist ze. Ze
trotseert de bagger, stelt zich kwetsbaar op, wil wellicht een discussie
losweken.
Een beschouwing. Is Kristien
Hemmerechts naïef ? Dat hangt ervan af welke inhoud je het meegeeft ! Naïviteit
heeft hoe dan ook een bepaalde gevoelswaarde. Naïef is negatief. Naïef is
onnozel. Naïef is een smet op je blazoen. Het blijft aan je kleven, het is iets
als racist, etiketten die je wil vermijden. Je wordt onmiddellijk in een hoek
gezet, bam, en vervolgens uitgelachen of verguisd. Nuancering immers is niet
van deze tijd en is dat misschien ook nooit geweest. Altijd weer in de
geschiedenis reageerden machthebbers in de absolute zin van de Goeden en de
Slechten en hun god gaf hen gelijk. Ook bij de gewone man is nuancering ver te
zoeken. Nuancering vereist onderscheidingsvermogen en dus opvoeding en
zelfvorming. Voor de duidelijkkeid : nuancering is niet hetzelfde als zoeken
naar een compromis. Het Belgisch compromis is gewoon opportunistisch zoeken
naar een uitweg, hoe krom ook.
Laat mij eens een poging doen.
Naïviteit kan mooi zijn ! Een kind dat onbevangenheid en vertrouwen uitstraalt,
dat is toch heerlijk ! Je ervaart het als mooi, puur, zuiver. Een kenmerk van
volwassenheid is dat je daar overheen groeit, dat je de wereld leert kennen en
dat je je lesje leert. Je moet niet noodzakelijk vijandig in de wereld staan,
maar toch wel met een zeker gezond wantrouwen. Anders wordt je de kaas van het
brood gehaald. Volwassenheid is een persoonlijk groeiproces maar ook de wereld
kennen en je houding en gedrag eraan aanpassen. Volwassen optreden is handig, maar
je krijgt er eelt van op je ziel en dat is niet mooi. Naïeve mensen blijven
mooi, al heb je met ze te doen om zoveel maatschappelijke onhandigheid. Leren
ze het dan nooit, moeten ze altijd weer de neus stoten ? Je gaat best graag met
ze om, want je voelt je veilig, ze zullen je niet onverwacht een poot
uittrekken, je kan je harnas bij hen afleggen. Naïeve mensen laten licht
schijnen in een harde wereld. Ze zijn positief ingesteld. Ooit schreef ik :
positief is naïef. Dat klopt in twee betekenissen : het is zowel mooi als
ongeschikt voor deze wereld.
Naïviteit kan ook lelijk zijn, dat
is de tweede soort. Lelijk wordt het zodra jouw naïviteit een morele lading
krijgt. Zodra je de anderen ertoe wil bekeren. Zodra het vingertje omhoog gaat
en je ervan overtuigd bent dat je de ware goede houding moet verspreiden in de
slechte wereld. Dat komt voor bij gelovigen en bij ideologen, wat in de grond hetzelfde
is. Die houding van superioriteit kom je ook in georganiseerd verband tegen, in
geloofsgemeenschappen, kerken, politieke partijen, maatschappelijke bewegingen.
Zij weten het beter en voelen een roeping om de anderen tot beter mens te
maken. Een hedendaagse variant is de milieubeweging en de klimaatbeweging. Ze
hebben argumenten, zeker wel, maar de toon waarop stoot af, burgers vandaag de
dag lusten geen missionarissen meer. Vervolgens voelen ze zich verongelijkt en
gaan nog harder prediken. Daarom heb ik er geen goed oog in dat het goed gaat
aflopen met Greta Thunberg.
Er is nog een derde soort ! De
combinatie van open en vertrouwend naar mensen, onbaatzuchtig, zonder
bekeringsdrang en oppassend in de wereld. Ze stoten best hun hoofd want mensen
willen ze nog wel eens misbruiken, ze voor hun kar spannen. Maar ze blijven
positief. In de wereld echter kennen ze de spelregels en spelen die zonodig uit
in hun voordeel. Het zijn realistische engelen.
Is Kristien Hemmerechts naïef ? Ik
ben geen Gutmensch, die eens even een moreel oordeel zal uitspreken…Als
ze nu eens thuis, zonder pottenkijkers, voor een grote spiegel gaat staan en,
onbevangen, ziet wat er te zien is...
Herman van Schoten, Lagos,
Portugal, 11/02/2020.
Alle rechten voorbehouden :
vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten