Het
was in Sagres, bijna aan de uiterste zuidwestpunt van de Algarve. Een
strandtent met bijzonder eten en met een naam die er niet om liegt : Mar à Vista ! Je kon er verse kreeft
krijgen, die met een schep uit het aquarium werd gehaald. In de combinatie met
plakrijst geeft die kreeft al haar smaak af. Wel tamelijk snel eten want de
rijst slorpt de saus op. Strandrestaurants zijn er doorgaans voor eenvoudig eten,
een snelle hap, hooguit een aangeklede biefstuk. Maar hier is het anders.
Terwijl het tentje nochtans tegen een kleine parking voor campers aan ligt,
toch niet het ideale cliënteel voor kreeft, zou je zo denken.
De
tv stond aan, die avond van 26 december 2004, hoog in een hoek, zoals meestal.
En plots zien we daar die vloedgolf, die pas later tsunami ging heten.
We
bleven er gefascineerd naar kijken, de hele avond, onder de indruk. Het eten
kwam, we aten, maar veel smaak hadden we er niet van. Het was een ramp zoals we
nog nooit gezien hadden. Telkens weer herhalingen van die golven, die eerst een
parkeerterrein met auto’s
overspoelde en daarna een hele wijk. Na afloop stilletjes bergop naar huis, de
pousada iets verderop. Boven op een hoge klif, ons kon niets gebeuren.
Zo’n
gebeurtenis blijft bij. Er waren dan ook 290.000 doden te betreuren. Je weet
ook nog waar je toen was. Dat is een bekend psychologisch verschijnsel. Je
onthoudt je leven lang waar je was bij de aanval op de Twin Towers in New-York,
in mijn geval thuis en de tv stond toevallig aan. Bij de eerste maanlanding
mocht ik als kind mee naar een café met tv, aan de dijk van Oostduinkerke. President Kennedy
werd vermoord tijdens onze repetitie voor de jaarlijkse revue van de school. En
het Heizeldrama maakten we ook al mee voor de tv. Sindsdien nooit meer naar de
Memorial Ivo Van Damme geweest, dat stadion, daar wilden we niet meer naartoe.
Wel erbij geweest bij het wereldrecord van Sebastian Coe, zo’n klein
mannetje op zo’n
grote piste en sneller lopen dan zijn beentjes hem konden dragen. Het
overlijden van koning Boudewijn vernamen we in een restaurant op de Azoren, dat
maakte daar geen indruk. En zo kan je, al grasduinend in je geheugen, wellicht
nog wel meer gebeurtenissen terughalen met de foto van het gebeuren en de plek
waar je was.
Sinds
die vloedgolf ben ik gaan opletten waar mensen overal bouwen. Welnu, ze zijn
onbekommerd en bouwen er maar op los. Aan zee en in overstromingsgebied, ze
doen maar. De laatste tijd is er gelukkig aandacht voor gekomen. Maar wie zou
durven beweren dat de Belgische kust veilig is ? Volgens Amerikaanse
specialisten, die na de ramp in New Orleans de Vlaamse en Nederlandse kust
bezochten is het niet zo fraai gesteld met onze kust. Een gatenkaas, goed vergelijkbaar
met hun New Orleans, hopeloos slecht in vergelijking met de verdedigingswallen
in Nederland.
We
zijn later nog eens gaan eten in die strandtent in Sagres. Het is een
historische plek voor de geschiedenis van de ontdekkingsreizen en het heeft die
sfeer van ver weg en misschien wel van het einde van de wereld, wat in de
Middeleeuwen nog werd gedacht. Helemaal aan het einde van de weg, aan Cabo São
Vicente, staat een bordje : FIM. Er
is ook een Duitse worstentent met als opschrift : Letzte
Bratwurst vor Amerika. Die tweede keer in Mar
à Vista smaakte de kreeft beter. Dezelfde twee obers waren weer van dienst.
Ik sprak ze aan over de tsunami. Ze wisten het nog, met datum en al. Sagres is
voor ons een plek om naar terug te keren, vanwege de natuur en de historie.
Maar zal ook altijd verbonden blijven met die vreselijke tsunami.
Het
lijkt erop dat er de laatste tijd meer vloedgolf-drama’s zijn. Of is het door
de verhoogde aandacht en de vliegende reporters van de nieuwszenders, die de
hele wereld dag en nacht in de gaten houden ? Vroeger wisten we het gewoon
niet.
De
Algarve ligt in de buurt van een breuklijn, meer bepaald de breuklijn van de
Euraziatische en Afrikaanse plaat. Jaarlijks zijn er kleine bevingen, met name
voor de kust van Sagres, meestal zonder veel schade. Een herhaling van de grote
zeebeving die in 1755 een tsunami over de Taag de hoofdstad Lissabon instuurde
en daar tot 100.000 slachtoffers maakte, is weinig waarschijnlijk. Maar het is
mogelijk. In de Algarve leeft deze problematiek hoegenaamd niet. Ook de
buitenlanders die hier een zwembad laten bouwen, denken daar niet aan. Het
probleem van lekken en scheuren in betonnen zwembaden is algemeen bekend. In
een gebied, gevoelig aan bevingen, hoe klein ook, is het aangewezen je zwembad
in kunststof aan te leggen, zoals mij een specialist in de materie leerde.
Niemand die er wakker van ligt.
In
Lagos, ook Algarve, staat ergens boven aan een klif een bordje met de tekst verzamelpunt tsunami langs daar. En op
die plek daar aangekomen staat weer een bordje : verzamelpunt tsunami. Daar kan dus niets meer gebeuren. Maar
overigens zijn die kliffen tamelijk hoog, het is wellicht een natuurlijke
bescherming. Anders dan in Vlaanderen, waar de tweede lijn van gebouwen op
meerdere plaatsen achter de dijk en onder de zeespiegel ligt. Nederland is
beter voorbereid en georganiseerd, maar het wassende zeepeil zal ook daar
problemen geven, zoveel is zeker. Maar niet in mijn generatie. Net zomin als de
zon binnenkort zal imploderen. Dat zal voor veel later zijn. Tegelijk
geruststellend en intrigerend,
toch ?!
toch ?!
Herman van Schoten, Lagos, Portugal, 21/02/2016.
alle rechten voorbehouden : Herman van Schoten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten