Reuzegommers zijn de leden van de gelijknamige studentenclub uit Leuven. Zij organiseerde jaarlijks een ontgroeningsritueel, doop genoemd. De club had een traditie als studentenclub van 1946 tot 2018. Ze kwam meerdere jaren in opspraak door de excessen van haar ontgroeningsactiviteiten. De universiteit waarschuwde maar liet betijen. In 2018 overleed de zwarte schacht Sanda Dia als gevolg van de ondergane behandeling. De strafzaak werd behandeld in 2023, bijna 5 jaar na de feiten. De zaak werd verwezen naar de correctionele rechtbank. De 18 veroordeelde studenten kregen een werkstraf en een kleine boete. Hun namen worden niet vermeld op het publieke deel van hun strafblad. De media houden hun namen geheim.
De uitspraak zette kwaad bloed. Er kwamen spontane manifestaties met als klachten racisme en klassenjustitie. Een tiktokker publiceerde enkele namen en een bekend restaurant, waarvan de zoon lid was maar niet betrokken bij de fatale doop, werd geviseerd op sociale media. CD&V-voorzitter Mahdi kloeg op sociale media over werkstrafjes. Zijn filmpje werd massaal bekeken - er wordt een cijfer van 375.000 genoemd - en verscheen tenslotte ook in een praatprogramma op de VRT. Justitie-minister Van Quickenborne reageerde en sprak van een frontale aanval op de rechtsstaat. De digitale brandstapel wordt aangewakkerd door sommige politici. Toen voelde het College van Hoven en Rechtbanken zich ook aangesproken. In een uitzonderlijke mededeling spelt dit College de critici de les: de scheiding van de machten is fundamenteel in de rechtsstaat. Wanneer men aan één van de poten van de democratische stoel zaagt, wankelt de hele stoel. De gezaghebbende krant De Tijd roert zich tweemaal: Rechtspraak mag niet meedeinen op emotionele golven en Het ondergraven van de fundamenten van de democratie. Intussen duren de protesten voort en wordt opgeroepen tot een publiek en politiek debat.
Voorbij het gekrakeel is een nuchtere analyse vanop afstand aangewezen.
1.: de verwijzing naar de correctionele rechtbank werd gemotiveerd door de aanklacht van het toebrengen van onopzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg. Deze kwalificatie is verdedigbaar, ofschoon de aanwezigheid van een draaiboek en van een bidon visolie elementen zijn die kunnen wijzen op planmatigheid, c.q. opzettelijkheid c.q. voorbedachte rade.
2.: de correctionele rechtbank van Hasselt verklaarde zich slechts bevoegd tot beoordeling van de feiten van de laatste namiddag en avond van een ritueel van meerdere dagen. De burgerlijke partij ging hiertegen met succes in beroep. Procedureel gevolg: slechts 1 aanleg, voor het Hof van Beroep in Antwerpen, geen verder beroep mogelijk maar wel cassatie. Het oordeel van Hasselt ontneemt de familie van het slachtoffer de mogelijkheid van beroep ten gronde. Wat bezielde de rechtbank van Hasselt? Onbekwaamheid, wordt gesuggereerd.
3.: het openbaar ministerie (=officier van justitie) eist 1,5 jaar tot 24 maanden gevangenisstraf, op grond van de aanklacht dat de schachten fysiek en mentaal moesten worden gekraakt, waardoor hun fysieke integriteit werd aangetast. Het Hof van Beroep spreekt werkstraffen uit van 200 tot 300 uur en een geldboete van € 400, vermenigvuldigd met 8 = € 3.200 per veroordeelde. Het contrast tussen strafeis en maximale geldboete van € 1000 x 8 = € 8.000 enerzijds en uitgesproken straf en uitgesproken geldboete anderzijds is groot.
4.: de beoordeling ten gronde wijst niemand als schuldige aan voor het toedienen van de visolie. De beklaagden zwegen. Zwijgen is goud, zo werd betoogd.
5.: het straatprotest is begrijpelijk gezien de lage strafmaat. De betogers maken nochtans een fout. Zij zien er racisme in. Daarmee geven zij uiting aan de woede van hun achterban, maar dit emotionele aanvoelen wordt door anderen waargenomen als een uiting van de doorgeslagen en geïmporteerde woke-cultuur. Er speelt wat anders: klasse en afkomst en discriminatie op deze gronden. Bedoeld of niet, bewust of sluimerend, qua resultaat behartigde het Hof van Beroep de toekomst van de beklaagden, afkomstig uit de betere milieus. Hun toekomst moest zo min mogelijk worden gehypothekeerd. Een zware veroordeling bewijst hen geen dienst voor hun toekomst, zo kan je lezen in commentaren. Het was niet zozeer een blank arrest maar een elitair arrest.
6.: voorzitter Mahdi sluit zich aan bij de kritiek op de uitspraak. Hij is koortsachtig op zoek naar betere peilingen voor zijn zinkende partij CD&V. Hij spreekt voor eigen gewin, zijn reactie is ongeloofwaardig en onsmakelijk, wat zelfs in zijn eigen partij wordt aangevoeld. Recuperatie van een drama voor electoraal gewin is stuitend.
7.: justitie-minister Van Quickenborne klopt zichzelf op de borst als beschermer van de rechtsstaat. Maar hij behoort tot een partij die de scheiding der machten niet respecteert. Zijn partij VLD omarmt de particratie, die de wettelijke macht tot slaaf heeft gemaakt van de uitvoerende macht, quid scheiding der machten? Zijn voorzitter Lachaert spreekt consequent over de democratische partijen, waarmee hij het Vlaams Belang uitsluit, nochtans een partij met democratisch verkozen parlementsleden. Precies de VLD is ziek in het democratische bedje van de rechtsstaat.
8.: de krant De Tijd waarschuwt voor rechtspraak op emotionele gronden. Daar heeft de krant groot gelijk in! Maar bij lectuur blijkt dat deze vette kop dient voor het sussen van de gemoederen en het bevestigen van de gevestigde orde. In een daarop volgend artikel bloklettert Tijd-journalist Jasper D’hoore dat de fundamenten van de democratie worden ondergraven. Politici brengen immers voortdurend onafhankelijke scheidsrechters als rechters, Nationale Bank, Monitoringcomité, Raad van State in diskrediet om in de gunst van de kiezer te komen. Dan vertel ik je! Kritiek op het functioneren van Justitie en overheden in het algemeen moet je inslikken of minstens omzwachteld brengen, anders plaatst deze krant je in de categorie van Orbán, Erdogan en de Poolse PiS-partij, vernoemd in hetzelfde artikel. Zelfs de immer ernstige minister Frank Vandenbroucke loopt dit risico! Honderden jaren lang was de massa onmondig om op te kunnen tegen de regenten, die hen regeerden; nu dat niet meer het geval is, bezweert deze krant dat kritiek de rechtsstaat dreigt te ondermijnen! Alsof het protest van dezelfde orde is als de bagger op de sociale media, misschien zelfs met meer invloed gezien de positie van enkele politieke kopstukken. Ongeloofwaardig en beschamend.
9.: de reactie van het College van Hoven en Rechtbanken is ongezien. Men voelt zich in het nauw gedreven en haalt zwaar geschut boven: de scheiding der machten! Dat betekent dat kritiek op Justitie principieel ongepast is! Justitie moet onaantastbaar blijven, haar functioneren mag niet ter discussie staan! Leeft het College van Hoven en Rechtbanken in een virtuele en theoretische wereld? De rechterlijke macht geniet nu eenmaal weinig vertrouwen. Persoonlijk kreeg ik te maken met een vrederechter, die overduidelijk in collusie leefde met de tegenpartij en even later ook afgezet werd. Een andere keer raadde een advocaat me aan te wachten met een geding tot een bepaalde rechter op vakantie ging, want hij was onbetrouwbaar. Belgische en Europese rechters verruimen de mensenrechten naar eigen overtuiging, wat ook aan de kaak wordt gesteld door socioloog Mark Elchardus. Een Belgische rechtbank veroordeelde in 2004 de politieke partij Vlaams Blok voor racisme, een politieke uitspraak. Het onderzoek naar de Bende van Nijvel werd tegengewerkt vanuit Justitie, men ontlastte zelfs het parket van Dendermonde, dat resultaten boekte, van haar opdracht! Het onderzoek werd schandalig slecht gevoerd, er is meer dan twijfel of hier niet politieke belangenvermenging speelde. De moord op Julie Van Espen door Steve Bakelmans kon gebeuren omdat de dader vrij was in afwachting van zijn beroep tegen een veroordeling voor verkrachting. Het had niet mogen gebeuren, lees: 100 % de fout van Justitie. Het College van Hoven en Rechtbanken zou in eigen boezem mogen kijken. De rechtbank een loterij is een ruim verspreid gevoel. Neen, ons rechtssysteem is niet op orde. Justitie begrijpt niet dat het slecht geplaatst is voor haar hoogmoedige preek. Het is een kaste.
10.: de politiek laat Justitie betijen op grond van de scheiding der machten, waarachter men zich verschuilt. Straffen worden maar deels uitgevoerd wegens te weinig gevangenissen, waar mensonterende toestanden heersen. Het interesseerde de politiek nooit, pas recent is begonnen met het uitbreiden van de capaciteit. Voormalig minister van Justitie Geens liet het assisenhof afschaffen - een Franse uitvinding, die België klakkeloos overnam - la Belgique sera francophone ou ne sera pas (Elio Di Rupo). Geens werd teruggefloten door het Grondwettelijk Hof, alweer een voorbeeld van krakkemikkige voorbereiding van het wetgevend werk. Het ontbreekt dit land aan een sereen politiek klimaat voor hervormingen en aan voldoende belangstelling voor justitie. Maar als men in het nauw komt, dan zwaait men met de scheiding der machten en worden hoogdravende principes van stal gehaald. En de zelfbenoemde kwaliteitspers legt het voor haar lezers nog eens keurig uit!
11.: de media vernoemen de namen van veroordeelden soms wel en soms niet, afhankelijk van de eigen interpretatie van een zogenaamd charter. In het geval van de Reuzegommers spreekt men van het willen vermijden van de schandpaal. Burgemeester De Wever spreekt in zijn bekende overtuigende stijl zelfs over een terugkeer naar de Middeleeuwen, waar de willekeur van het volksgerecht rechtszekerheid uitsloot. Dit klopt niet. De rechtsonzekerheid kwam van de Inquisitie, iedereen die niet in het rijtje liep kon opgepakt worden voor vervolging, marteling en brandstapel. De schandpaal werd gebruikt NA een uitgesproken vonnis door een elitair gezelschap van aanklagers, rechters en vaak verzonnen getuigen. Het volk mocht toekijken en eventueel juichen. De schandpaal had een waarschuwende functie voor de brave burgers. In Noord-Portugal zie je ze nog in vele dorpen staan, die schandpalen, ze hadden een functie. De welsprekendheid van De Wever mag ons niet monddood maken. Een strafzaak immers is per definitie een zaak van maatschappelijk belang. De zittingen zijn in beginsel dan ook openbaar, tenzij de voorzitter de gesloten zitting beveelt. Moet het bekendmaken van de identiteit van de veroordeelden in de media afhankelijk worden gemaakt van een charter, terwijl die identiteit toch al bekend was ter openbare zitting? Het doet denken aan een gelijkaardige toeëigening van bevoegdheid t.a.v. het gebruik van het Nederlands, waartoe ook eigen stijlboeken verschenen. De pers bepaalt haar eigen spelregels en is vol van zichzelf. De pers behoort haar - bescheiden - plaats te kennen en verslag uit te brengen. Informatie op de eerste plaats. Een journalist van Het Laatste Nieuws, die ik ontmoette in een restaurant: informatie? Dat verkoopt niet. Populisme is het mediabedrijf niet vreemd.
De media in het algemeen en de pers in het bijzonder zijn ziek in twee bedjes. Enerzijds verzwijgen, verhullen, dempen, eenzijdig selecteren, de identiteit van daders van vreemde afkomst onvermeld laten, bekladden van de Vlaamse identiteit, met als doel het bevestigen van de status-quo en het inlepelen van de multiculturele ideologie. Anderzijds lijmen, het gezellig houden, opkloppen van emoties vooral in sport, elkaar afschrijven en info beperken tot vaak letterlijk dezelfde berichten in meerdere bladen van hetzelfde mediaconcern met als gevolg verschraling, overmatige ruimte inpalmen voor reclameboodschappen, alles ter promotie van een commercieel product. Onafhankelijke pers, slippendragers of verdienmodel?
12.: de universiteit zwijgt. Zij is nochtans betrokken partij omdat zij de studentenvereniging erkent en een rol kan spelen in de uitvaardiging van doopdecreten. Zij heeft in elk geval onvoldoende toezicht gehouden. Na de feiten ging de universiteit over tot tuchtmaatregelen. Zeven leden werden geschorst, van wie enkelen definitief. Blijven nog 11 anderen over, die nochtans veroordeeld werden. Haar gebrek aan preventief optreden tegenover de bekende harde ontgroeningsrituelen maakt de universiteit moreel verantwoordelijk. Zij ontsnapt echter omdat morele verantwoordelijkheid niet per definitie wettelijke schuld inhoudt.
13.: De overleden Sanda Dia liet zich een mensonwaardige behandeling toedienen. Moet je veel verstand in je kop hebben om dit te weigeren?
De hele kwestie van de berechting van de Reuzegommers illustreert opnieuw het disfunctioneren van Justitie. Het gaat zo slecht dat je zelfs denkt aan ongewone maatregelen, zoals het per definitie beperken in de tijd van aanstellingen van rechters en zelfs inspraak in de benoemingen door middel van verkiezingen, ofschoon evenmin risicoloos want mogelijk uitmondend in populisme. Helaas, de Belgische politieke wereld is versteend, debat ten gronde is onmogelijk. Enkele tips: blijf uit het vaarwater van Justitie, ook in burgerlijke zaken, wantrouw media en politiek en lees, om je te informeren, een sociologisch of anderszins wetenschappelijk boek, keuze genoeg!
Herman van Schoten, Schoten, België, 11/06/2023.
Alle rechten voorbehouden: vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten