78. U HEEFT EEN MOOI TALENT !

Het stond plompverloren in een roman : u heeft een mooi talent ! Van schrijver Graham Greene (1). Hij beschrijft  een meisje met de naam Tooley : het was alsof iemand anders haar had opgedirkt om te bekoren. Ze deed denken aan een geitje dat aan een boom is vastgebonden om een tijger uit de wildernis te lokken.

Waarom kan ik zo’n zin niet bedenken…?

Tooley had een mooi talent, maar waarvoor werd niet geheel duidelijk. Tot mijn frank viel. Het was een betekenisloze toevoeging, om te behagen ! Een flirterige toenadering zonder bodem. Gewoon om aardig te zijn, of ter wille van de sfeer, of misschien om een verplichte of toevallige avond wat piment toe te dienen. Recepties en zo, u kent dat. Vrouwen zijn gevoelig aan complimenten, mannen zijn helaas niet zo bedreven in dat verbaal behagen. Om die verbaalarme mannen op een idee te brengen had ex-politica Mieke Vogels een pedagogische tip in huis : eerst blabla dan boemboem. Nu ja.

Charmeren, gewoon charmeren omdat je iemand aardig vindt, kost toch zo weinig ! Ik beoefen deze sport met plezier ! Mensen zeggen soms dat ik een gentleman ben, wat bijna op hetzelfde neerkomt. Terwijl ik toch ongenadig uit de hoek kan komen, getuige dit blogboek…Het zijn twee facetten van dezelfde persoon. Het eerste aangeleerd, het tweede puur natuur.

Mijn charme-repertoire is beperkt. Het bestaat vooral uit goede manieren, aangeleerd tijdens de lessen Wellevendheid op het internaat, toen beide nog bestonden. Ofschoon daar geen meisjes noch dames rondliepen, leerden we wel hoe om te gaan met dat rare want onzichtbare geslacht. Zo laat je een dame altijd rechts van je lopen, behalve wanneer gevaar dreigt, bijvoorbeeld tegen de rijweg aan, dan offer je je spontaan op om het mogelijke geweld van rechts op te vangen. Ik herinner me dat ik het oefende met mijn zus, ik danste constant om haar heen, afhankelijk van gevaar of niet. Een dame laat je evenmin voorgaan op onbekend terrein, een restaurant, hotel, het notariskantoor en dergelijke. Die cursus heeft zijn sporen nagelaten, in positieve zin, er was warempel toch iets goeds aan dat internaat. Want een ridderlijke omgang is niet in strijd met gelijkwaardigheid of gelijkberechtiging, daarin willen onze linkse vrienden zich wel eens vergissen, in andere dingen zoals goede omgangsvormen trouwens ook. Hier spelen geen ideologische beginselen, maar menselijke verhoudingen. Dames stellen goede manieren op prijs en dat vind ik dan weer fijn. Een dame laten voorgaan op bekend terrein, de deur open houden, haar de spijskaart op de juiste bladzijde aanbieden als de ober dat niet heeft gedaan, informeren naar de kinderen, haar prijzen zonder dat er een prijskaartje aan vast hangt, dat soort dingen. En feliciteren. Ik feliciteer zodra de gelegenheid zich voordoet. Dat heb ik van Willem Elsschot.

Het leven is een schouwtoneel en je wordt verwacht je partituur mee te spelen. Dat doet iedereen en, mits gespeend van bijbedoeling, veraangenaamt het de menselijke betrekkingen. Ook hierin overdrijven de media alweer, altijd zij ! Iedereen wordt er als VIP behandeld en tegelijk als debiel, vooral in die malle kwisprogramma’s. Wat is de hoofdstad van Frankrijk ? Parijs ! Goed zo, ik dacht het wel, dit is gene gewone, hij gaat ver komen ! Ik heb gezworen nooit op tv te verschijnen, dat kost je je reputatie ! Maar de mensen met wie ik omga behandel ik in de regel vriendelijk. Maar niet gemaakt want ik zou  geen compliment over de lippen krijgen als ik het niet ook meen. Dat is mijn ernstige inborst. Die weliswaar is opgesmukt met een geoefende manier van doen, die de ruwe bolster aanvaardbaar maakt. Toch is het geen tweede natuur. Ik houd het niet lang vol, dat toepraten naar mijn toehoorder, en ben dus ongeschikt voor met name de politiek, die mij na aan het hart ligt, maar waarvan ik de schijnheiligheid, de leugens en de domheid niet verdraag. Op een politiek congres zou ik het presteren om de pas verkozen voorzitter toe te roepen dat hij niet compatibel is. Ja, dan kan je het wel schudden. Mijn idee van politiek is geregeld tabula rasa te maken met al die farizeeërs, zo om de 20 jaar. Oude generatie afserveren, nieuwe generatie in het pluche, maar niet de kinderen van de uittredende mandarijnen, ah neen. En de doolhof aan wetten terugdringen door een looptijd van 10 jaar, niet verlengbaar met een automatische druk op het stemknopje. In dit surrealistische landje is dit revolutionair. Zou de Staatsveiligheid meelezen ?  

U heeft een mooi talent ! Wat een vondst ! Toepasbaar op alles en iedereen en hoog scorend op de schaal van vrijblijvendheid. Of het nu om een plechtige communicant gaat, een aankomende blokfluitspeelster, een gepensioneerde die uit verveling een taal gaat leren, een buurman die uit eenzaamheid tegen je aan komt schurken, een jongetje dat zijn zwemdiploma heeft behaald, een werkloze die prulletjes fabriceert voor de toeristen, amateurschrijvers en -schilders, een Vlaamse zanger die droomt van Parijs en Amerika, een verzamelaar van koffiemolens, het past altijd. U heeft een mooi talent ! Alleen voor dames die aanstalten maken, hoed ik mij. Je weet niet waartoe het leidt en je wil niet verdrinken in hun frivolité.

Soms heb je de verkeerde persoon voor. Zo stond ik eens voor een chirurg in diens kabinet en versprak ik me : u heeft een mooi talent ! Hij keek me argwanend en doordringend aan, zei niets en ging gewoon verder met de diagnose. Vervolgens kreeg ik een kleine operatie, die, naar achteraf bleek, overbodig was. Daar heb ik dus wel eens last van, de verkeerde dingen zeggen aan de verkeerde persoon. Kan dat euvel misschien wèl met goed gevolg geopereerd worden ?

Overdrijven in ridderlijk gedrag is dan weer lachwekkend en zelfs denigrerend, zo van jij bent toch maar een poppetje. Dat konden we vanop de eerste rij observeren in hotel Terra Nostra in Furnas op het Azoreneiland São Miguel. Een Duits koppel was duidelijk op huwelijksreis. Telkens de dame zich even verwijderde naar vermoedelijk het kleinste kamertje – ja, ze was nerveus – schoot haar kersverse echtgenoot recht en als ze terug kwam sprong hij weer in de houding. Hetzelfde elke ochtend bij het ontbijt want ze kwamen elk apart naar beneden. Ik raakte erdoor gefascineerd en had er op de duur een onaardig visioen bij. Zou hij, in de slaapkamer, als zij in gelegenheidstenue uit de badkamer kwam, gelijk ook in de houding springen en salueren ? Of zich in bed over haar heen buigen en aangename kennismaking of bent u zover prevelen ? De deftige ballon werd op een verrassend moment doorprikt. Op stap met onze huurauto zagen we in de verte een simpele bromfiets met veel lawaai tegen de heuvel omhoog spartelen. Wie zat erop ? Voorop de echtgenoot – met helm – en de aanklampende gade achterop. Ik bedacht nog even te stoppen, het raampje open te draaien en te applaudisseren, maar dat vond mijn wederhelft dan weer overdreven.

Soms gebruik ik mijn talent bewust. Op de luchthaven prijs ik de bediende van de incheckbalie, in de hoop op een upgrading. Verder dan een eersteklasbehandeling van de bagage, zodat die bij de korte overstaptijd niet zou achterblijven, heb ik het nog niet gebracht.  Maar aan de balie van Tui heb ik al wel een gratis krant en een drankbon losgekregen. En in de krantenwinkel een gratis allumeur. In Portugal krijg ik snel een voorkeursbehandeling. Dat komt door mijn elementaire taalkennis, daar valt de Portugees van achterover. Hij voelt zich - van huis uit bedeesd en minderwaardig - met respect behandeld en legt direct de rode loper uit.

Tegemoetkomend en begrijpend ben ik in het algemeen voor portiers, taxichauffeurs, goed geconserveerde dames, depanneurs, studenten aan de kassa, kinderen die in het restaurant aan hun ouders proberen te ontsnappen, inboorlingen die me de weg wijzen, kortom voor al wie het moeilijk heeft of die ik nodig heb. Maar Vlaamse obers, zanikende senioren, schrijvers van lezersbrieven vol fouten of vanuit de onderbuik, vertegenwoordigers van energiemaatschappijen die je een contract willen aansmeren, onbeschaafde jongeren, Franstaligen die het vertikken Nederlands te spreken, opbellers met een commercieel riedeltje, verkopers allerhande, dat soort figuren, die krijgen snel een koude douche over zich heen, met heel veel ijs. 

Smeerolie is nodig in een verbrandingsmotor maar ook in het menselijke verkeer. Ik ben daar van huis uit niet goed in en neem daarom mijn toevlucht tot kleine hulpmiddelen. Het lukt beter en beter en naarmate je ouder wordt lokt een compliment ook geen wantrouwen meer uit.

Ik heb een mooi talent !

Noot :

(1) : Greene, G., Reizen met mijn tante, Contact, 1970, p. 94. 

Herman van Schoten, Schoten, België, 29/07/2017.

alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.