Ik houd niet van opera. Ik zie mezelf nochtans als een cultureel mens. Maar op de bühne zingend doodgaan, dat vat ik niet, sterker, ik vind het ergerlijk. Toneel kan boeien, zang kan boeien, maar gecombineerd, nee. Moet de subsidie aan operagezelschappen worden ingetrokken? Ook neen! Mijn voorkeur doet er niet toe! Dan immers is het hek van de dam: waarom moet theater gesubsidieerd worden, musea ook? Schaffen we niet beter alle culturele subsidies af, want de schatkist zou er beter van worden?!
Dat is het Trump-scenario in de VS. Van universiteiten tot kleine kunstgezelschappen: alle overheidssteun weg. Waarom? Om twee politieke redenen. Eén: ze zijn doorgaans links progressief en dat is een doorn in het oog van rechts Amerika, al decennia. Twee: Trump heeft geld nodig voor zijn belastingverlaging voor de rijken. En ja, hij is de verkozen president, zo is dat…
De hoofdschuldige is Trump zelf. Een man zonder cultuur, zonder intellectuele vorming ook. Hij is een barbaar. Hij gaat er met de grove borstel door. Zijn taal, voorkomen en gelaatsuitdrukking vertolken strijd: ik tegen de anderen. Hij is cultureel achtergebleven, hij vat niet dat cultuur de mens verheft. In zijn ogen is cultuur niet meer dan een dure laag vernis op een maatschappij die alleen behoort te draaien op en om geld. Hij is een kopie van de oer-Amerikaan: vechten zoals weleer in de verovering van het westen tegen de Indianen. Zijn landgenoten hebben hem tot hun president gekozen, het zegt veel over hun intellectueel gehalte. En dat is het resultaat van het buitengewoon slechte publieke onderwijs en van media, die de burger dom houden en tot consumptieslaven vormen. Waaraan onze Europese media zich nota bene spiegelen.
Met cultuur ontwortelt de mens zich van primitieve vechter voor eigen zaak tot beschaafd burger. De geest neemt de leiding over het instinct, hij evolueert van dier tot mens! Leve de cultuur, leve zingeving, leve de geestelijke dimensie van het bestaan! In de VS is het geestelijk leven grotendeels beperkt - op een elite na - tot een overvloed aan kerken van allerlei slag, die de burger disciplineren tot gehoorzaamheid aan de Mammon. Soms wordt een muzikaal groepsgevoel vertolkt, dat wel: oh happy day!
Cultuur is niet vrij van kritiek. Wij lopen nog wel eens een museum binnen, van Lissabon tot Berlijn, zowel klassiek als modern. En stellen een ergerlijke evolutie vast. Hedendaagse beeldende kunst met name is grotendeels kitsch en quatsch, bedoeld om te schokken en geld te verdienen. Echte kunst pakt de toeschouwer en doet hem op een originele manier naar zijn werkelijkheid kijken en hem verrassen en inspireren en mogelijk troosten. Maar beeldende kunst is te veel commerciële kunst geworden en de kunstwereld één groot kapitalistisch bedrijf. En dan dat interactieve in musea, alsof het een soort Efteling is. De mensen bezighouden, zoals op de kermis of in het circus! En als men het dan toch wil doen voor de kinderen, maak er dan afgescheiden ruimtes voor, ja toch! Wil je die kinderen vroeg met cultuur in contact brengen, neem ze dan mee naar muziek en theater, haal boeken in huis en geef het goede voorbeeld. Wat mijzelf vroeg met jazz in contact bracht bijvoorbeeld, was een toevallig muziekje op de radio: Take Five van Dave Brubeck. Ik was op slag verkocht. Nu nog is het een bindmuziekje op mijn Portugees jazzkanaal.
Wat is kunst? Vandaag de dag maakt iedereen dat voor zichzelf uit. Onzin! Met enige ervaring heb je het snel in de gaten, hoewel een sluitende omschrijving onmogelijk is. Het is zien, voelen, ervaren, maar gevoed door een zekere kennis en ontwikkeling. Een Braziliaanse kapster: de bossa nova van vroeger, geweldig, maar de muziek van vandaag is niks meer. Je eigen voorkeur is uiteraard geen maatstaf. Leer kunst kennen en herkennen, loop zelf galerijen binnen, in binnenland en vooral buitenland, vergelijk en toets, maar hoed je voor aanbiedingen op internet, men maakt je een blaas wijs voor veel geld. Schoonheid moet je leren, zoals alles in het leven.
Wij hebben kunst in huis, echte kunst, geen opschepperij. Maar als we ze te koop zouden aanbieden, verwachten we er niet veel van. Want de maatstaf is actuele populariteit, actuele vraag, kortom de marktprijs. Kunst afhankelijk van de markt! Helemaal Trump!
Herman van Schoten, Schoten, Vlaanderen, 21/06/2025.
Alle rechten voorbehouden: vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten