In Antwerpen brandde een fietsenwinkel uit. De vele fietsbatterijen wakkerden de hitte en het vuur aan, aldus de politie. Mogelijk zijn zij ook de oorzaak van de brand. Is het verantwoord dat een fietsenwinkel een hoop fietsen op batterij opslaat in een bewoond appartementsgebouw?
In Sint-Michiels-Brugge werd een koppel gewekt door hun blaffende honden. Er was brand uitgebroken in een bijgebouw, als gevolg van de ontbranding van batterijen van gereedschap, die aan het opladen waren.
In de traphal van een verdieping in een Gents appartementsgebouw vatte de batterij van een elektrische fiets vuur. Zeven bewoners kregen rookintoxicatie.
In september 2022 werden de bewoners van 110 assistentiewoningen in Schoten geëvacueerd na een kortsluiting en een nachtelijke brand van de batterij van een scootmobiel in de garage van het Schuttershof. Het elektriciteits- en communicatienetwerk en het branddetectiesysteem werkten daarna niet meer goed, zodat de bewoners moesten verhuizen. Een jaar later vatte een elektrische step, die op een kantoor van de gemeente werd opgeladen, vuur. De gemeente had er dus geen lessen uit getrokken.
In februari 2025 ontplofte in Boutersem een batterij in een loods, die batterijen opslaat. Er ontstond brand, een man werd levensgevaarlijk gewond en er kwamen toxische gassen vrij. Of de loods in regel was, is niet bekend.
In Viviers, Aveyron, Frankrijk vatten in februari 2024 in een opslagruimte 200 ton gebruikte batterijen vuur. Metalen deeltjes en verkoolde reststoffen kwamen neer tot op 4 km. ver. Het afval was niet gesorteerd naar soort, niet opgeslagen in gescheiden ruimten met brandvrije muren. De opslagruimte was niet aangemeld als Seveso-bedrijf. De overheid had gewaarschuwd maar niet ingegrepen.
In Australië werden op 18 maanden tijd 450 branden vastgesteld door lithium-ion-batterijen en in 2024 waren er 26 gewonden te betreuren en moesten 876 mensen worden geëvacueerd.
De grote boosdoener is inderdaad de lithium-ion-batterij. Ze kunnen een grote hoeveelheid energie opslaan in een relatief klein oppervlak, waardoor ze superieure prestaties leveren en populair zijn. Je vindt ze in van alles: elektrische voertuigen, mobiele telefoons, laptops, zonnebatterijsystemen, energie-opslag, kampeer- en tuingereedschap.
Het vloeibare elektrolyt van de lithium-ionen is zeer vluchtig en ontvlambaar, wat brand- of explosiegevaar oplevert, vooral bij blootstelling aan hoge temperaturen. Bij storing, bijvoorbeeld door een defecte of goedkope oplader of door kortsluiting, ontstaat zelfontbranding en kan de temperatuur in seconden oplopen tot 400 graden. Deze hitte zet een chemische reactie in werking die nog meer hitte produceert. Brandblussers op waterbasis koelen de batterij af, maar de brand dooft pas als de opgeslagen energie op is.
Het bewustzijn is laag. Matthew Priestly van de School of Electrical Engineering and Telecommunications van de universiteit van New South Wales: de meeste mensen hebben geen goed begrip van de risico’s. Dat geldt voor de consument thuis, maar ook voor de professionelen op hun werkplek. Men is ook op zoek naar een ander type batterij, concreet met vaste-stof-elektrolyt, echter extreem duur in kosten van ontwikkeling en productie. De beschikbaarheid op de markt is een kwestie van (lange?) jaren.
In de tussentijd moeten we ons behelpen met preventie. Zo geeft de brandweer tips voor opladen van powerbank, hoverboard en elektrisch apparaat:
-opladen onder een rookmelder of in een buitenomgeving;
-niet onbewaakt achterlaten tijdens laden;
-juiste adapter gebruiken, dus geen goedkope Chinese;
-doe oplader weg als hij opwarmt;
-niet doorlussen: stop de oplader direct in een stopcontact, niet in een verlengsnoer dat met het vaste elektriciteitsnet is verbonden;
-niet ‘s nachts opladen.
Nu vraag ik u: zijn deze tips makkelijk op te volgen? Hebben mensen daartoe voldoende discipline?
Het Nederlandse NOS-nieuws meldt, op gezag van het Nederlandse Instituut Publieke Veiligheid, dat de brandveiligheid van parkeergarages in gevaar komt als garages niet beter worden ingericht op elektrische auto’s. Sprinklerinstallaties kunnen de brand niet blussen, de brandweer kan er bij brand vaak lastig bij komen, er komen schadelijke stoffen vrij, de brand kan overspringen naar andere auto’s en de constructie van het gebouw kan worden aangetast. Het onderdompelen van het brandend voertuig in een watertank is evenmin gemakkelijk, men moet de auto vaak eerst naar buiten zien te slepen. Indien de batterij tussen de wielen hangt, heb je tot 10.000 liter water nodig. Het bluswater is overigens toxisch. Je kan ook niet horen of de motor nog aanstaat.
In Nederland rijden nu 9,4 miljoen auto’s, waarvan 930.000 elektrisch of hybride. Het aandeel van de elektrische auto is in 5 jaar gestegen van 3,7% van het wagenpark naar ongeveer 10%. Deskundige Nils Rosmuller van het genoemde instituut: als over 10 jaar 50% van het wagenpark elektrisch is, is de manier waarop parkeergarages zijn ingericht niet meer houdbaar.
Je kan dure maatregelen nemen of het stallen van elektrische en hybride auto’s in parkeergarages gewoon verbieden, zoals de Technische Universiteit Delft heeft gedaan op haar terrein. Dat vereist moed.
In appartementsgebouwen speelt ook mee dat men de bewoners vaak persoonlijk kent en hen het stallen van hun auto niet wil beletten. De brandweer stelt weliswaar zinvolle maatregelen voor, die echter niet dwingend zijn. De verantwoordelijken die het laten afweten: beheerders van gebouwen en parkeergarages, de Vereniging van Beroepssyndici, de verzekeringsmaatschappijen, de gemeente, de wetgever. Het bewustzijn ontbreekt. Ook bij de bevolking is het bewustzijn laag. Ik hoorde reacties als: paniekzaaiers!; ze overdrijven weer!; bij ons is de kans toch heel klein?; die elektrische auto’s moeten toch ergens kunnen parkeren!
Toch ook een positief punt: bij onze laatste vliegtuigreis werd bij de controle gevraagd naar de aanwezigheid van deze batterijen. En ze meegeven in de ruimbagage is verboden. Een Aircrash-Investigation-aflevering liet de catastrofale gevolgen zien van een brand aan boord, veroorzaakt door batterijen.
Stel dat een moedig beheer van een gebouw maatregelen afkondigt of doet stemmen, dan nog is het gedrag van de bewoners een onberekenbare factor. Als de bewoners zich niet houden aan het verbod, dan moet het beheer naar de vrederechter stappen en wat die zal beslissen is koffiedik kijken. Je kan hoe dan ook preventief optreden door een verbod op te nemen in het reglement van orde en het reglement doen kennen aan de notaris, die de koopakte van een nieuwe eigenaar verlijdt.
De noodzaak aan vergroening werkt dwingend en verlamt de kritische zin. Groen moet en voor de praktische problemen op het terrein is weinig of geen aandacht. De media blaten mee in het koor van de promotoren van de omschakeling van fossiel naar elektrisch. Het bewustzijn is laag. Dat is vaak het geval in de aanloop naar een ramp. Moet er weer eens een drama gebeuren - klein of groot - vooraleer men ingrijpt? Zoals bij de wetgeving op vuurwerk, die pas werd aangescherpt na de vuurwerkramp in Enschede in 2000 en de wetgeving op brandbeveiliging en -preventie na de brandramp van de Innovation in Brussel in 1967.
Het probleem is reëel en preventie is geboden.
Herman van Schoten, Schoten, Vlaanderen, 01/04//2025.
Alle rechten voorbehouden: vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten