Eerst een ware geschiedenis. Op een dag wordt de goede stad Rommeldam belaagd door buitenaardse wezens, die willen onderhandelen. Ze willen echter niet spreken met sukkels of domoren en meten daarom het kukel van de kandidaten. Helaas, ze vinden niemand in de plus, allen in de min. Allemaal minkukels!
Hoe het komt? Rommeldam is een welvaartsstad. En welvaart betekent stilstand. En stilstand is achteruitgang. Een stad met een dalend kukel steekt de hele bevolking aan. Daarom moet een stad met een dalend kukel ontbonden worden!
Het is een beeldverhaal van Marten Toonder(1). Amusant, een strip voor volwassenen, zo u wil. Met een universele boodschap, die je dus ook eigentijds kan begrijpen.
We zijn verzorgd van de wieg tot het graf. We wentelen ons in welvaart en luxe en kijken niet meer om, laat staan vooruit, al is er een politieke partij die dat wel beweert. Er is dus reden om te twijfelen aan het niveau van het kukel!
Ik vroeg het een gepensioneerde huisarts, die door opleiding en omgang met patiënten in mijn ogen geplaatst was om er een mening over te hebben. Ik verving kukel door IQ want van het eerste had hij wellicht nog nooit gehoord. Hij antwoordde direct en onverbiddelijk: ja, het gemiddelde IQ gaat achteruit. Dat wil zeggen de absolute waarde ervan. Ik speelde ongeloof om hem verder uit de tent te lokken, waar we overigens onder zaten, op een zomers terras. Kijk, verklaarde hij, wie maakt de meeste kinderen? Toen ik hem vragend en zwijgend aankeek, zei hij: domme mensen. Ik liet mijn verversing staan en wankelde naar de toiletten, want daar moest ik toch even van bekomen.
Dat moest worden getoetst. Ik klampte een goede kennis aan, burgerlijk ingenieur, met een zeer ruime ervaring, ook met medewerkers en klanten en legde hem de bevindingen van de huisarts voor. Hij keek me strak aan en sprak luid en scherp als een rechter die een doodvonnis uitspreekt: met de meeste mensen kan je niets aanvangen. Noch in de administratie, noch in de privé. De meesten zitten er om de kost te verdienen, niet om iets te realiseren! Verantwoordelijkheid opnemen: noppes! Hij ging gretig door. Als je een gezondheidsprobleem hebt, zoek je toch ook uit welke specialist bekwaam is? Van de dokters is 2 op 10 bekwaam, van de ingenieurs 2 op 10 en van de advocaten 2 op 100! Straffe taal! En hij zette zijn stelling kracht bij met deze uitspraak: toen ik afstudeerde, 40 jaar geleden, zei de hoofdprofessor: “mijne heren, jullie krijgen alle 24 een diploma, jullie voldoen aan de technische normen, maar er zijn er maar 2 bekwaam!”
Mijn mensbeeld werd steeds somberder. En in die sectoren is er dan nog een materiële toets, bedacht ik, want de patiënt geneest niet of zoekt een tweede mening, de brug van de ingenieur stort in, het vliegtuig valt uit de lucht door gebrekkig onderhoud of een constructiefout. Hoe moet het dan gesteld zijn in sectoren zonder materiële toets: psychologen, therapeuten, maatschappelijk werkers en andere praatjesmakers?
Ik had even een pauze nodig. Ter afwisseling las ik een detective(2). Viel ik toch boven op een uitspraak van een zekere commissaris Battle: Naar mijn mening kan de helft van de mensen die hun leven doorbrengen met oppassen dat ze niet door een bus worden overreden, veel beter overreden worden. Dan zijn we van ze af. Ze zijn waardeloos. Het is maar fictie natuurlijk, maar toch, schrijfster Agatha Christie stond toch te boek als een zeer beschaafde dame?
Ik zat vast en zocht een uitweg. Het kukel is wat anders dan het IQ! Het staat voor meer! Je zou alle faculteiten, die de mens tot mens maken, in aanmerking kunnen nemen. Zoals sociale intelligentie, opvoeding, denk- en onderscheidingsvermogen, algemene ontwikkeling, praktijkkennis, betrokkenheid en verantwoordelijkheid, omgangsvormen, gemeenschapszin, motivatie, levenservaring, humor. In deze aanname krijgt de wijze oudere zelfs een voordeel tegenover de jongere, vermits, bij verder gelijke scores, levenservaring de doorslag geeft! Een samenleving die de ouderen aan de kant schuift wegens niet productief, kan dan ook worden aangemerkt als een samenleving met dalend kukel en dus in verval. Nochtans, er zijn steeds meer ouderen, door uitstekende medische voorzieningen, terwijl geboortebeperking het aantal jongeren terugdringt. De ouderen lezen kranten en kijken tv en beschikken over veel geld. Waarom richt de reclame zich niet op hen?! Zij hebben kukel!
Het kukel groeit niet meer, het neemt af. Je ziet het aan de schoolprestaties en de intellectuele ontwikkeling van de huidige jongeren, het algemene gedrag in de publieke ruimte, de vuile straten in stadscentra, het lawaai overal. Een onbetekenend klein voorbeeld: mijn echtgenote moest een medische vragenlijst invullen. De medewerkster noteerde alles en wilde het document reeds terzijde schuiven, waarop mijn eega opmerkte: ook de achterkant nog! Dat had ze niet begrepen, nochtans aangekondigd als z.o.z. = zie ommezijde. Nog nooit van gehoord. Kleine, vroeger evidente, dingen zijn niet meer vanzelfsprekend. Je ziet het ook in het groot, aan een figuur als Donald Trump. Een gratis tip voor CNN: meet zijn kukel in prime time!
De uitslag is breaking news!
Noot:
(1): Toonder, M., Als je begrijpt wat ik bedoel, bundel korte beeldverhalen, De Bezige Bij, 1968.
(2): Christie, A., De zeven wijzerplaten, Sijthoff, 1990, eerste uitgave 1929.
Herman van Schoten, Schoten, Vlaanderen, 11/04/2024.
Alle rechten voorbehouden: vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten