Er is een groot tekort aan personeel in zowat alle sectoren. Werkgevers en overheden zien heil in extra import van arbeidskrachten. Dat botst op politieke partijen die de lokale eigenheid willen beschermen. In Nederland is er nog een ander probleem: de extra druk op huisvesting, verkeer, gezondheidszorg.
We zouden toch eens mogen nadenken waaraan de tekorten te wijten zijn. En dan kom je ook uit bij een resem overbodige beroepen. Het mag echter niet gezien noch gezegd worden want die beroepen passen in de ideologie van het vrij ondernemerschap. Er zijn geen gekke beroepen, zolang ze geld opbrengen.
Nochtans, zullen we een kleine oefening maken? Wat dragen de volgende beroepen bij aan de samenleving? Daar bedoel ik niet mee hun belastingopbrengsten, maar het welzijn van de gemeenschap. Daarom gaat het: heeft de samenleving hier iets aan? Hier gaan we:
-ontwikkelaars van apps, kunnen zij hun talent niet beter aanwenden?;
-schoonheidsspecialisten en welness tot in het oneindige ;
-makelaars onroerend goed, werk dat net zo goed, goedkoper en beter wordt gedaan door notarissen, vermits hun informatie doorgaans onvolledig is, zoals twee notarissen in een persoonlijk gesprek zelf aangeven;
-makelaars in beleggingen;
-belastingadviseurs;
-personal trainers, die soms nog groen zien achter de oren;
-voetballers en wielrenners, die onevenredig veel verdienen voor wat in de grond een spelletje is;
-tatoeëerders, nochtans een eeuwenoud beroep, toegegegven;
-managers, waarvan we er veel te veel hebben;
-consultants en lobbyisten, die een particulier doel dienen, niet de gemeenschap;
-reclamemakers, die de prijs van producten alleen maar zwaar opdrijven;
-kabinetsmedewerkers, die het werk van de administratie inpalmen;
-beroepssyndici, die vooral hun eigen financieel gewin nastreven en de eigenaars van appartementen met onnodige kosten opzadelen;
-vliegmaatschappijen, verantwoordelijk voor massatoerisme, dat lokale gemeenschappen verwoest;
-influencers;
-commerciële tv-stations tot in het oneindige, die de burger pamperen ipv voorlichten;
-talloze politieke overlegorganen, die vooral vergaderen, nationaal en internationaal;
-de therapiewereld, die uit haar voegen is gegroeid, terwijl er tegelijk een tekort is aan therapeuten voor essentiële noden.
Rutger Bregman(1) is een tegendraadse observator van samenleving en maatschappij. Hij is van mening dat miljoenen mensen vastzitten in bullshit jobs of dat ze slimme strategieën bedenken voor schadelijke bedrijven. Ook ogenschijnlijk goede bezigheden stellen soms weinig voor. Hij beschrijft het leven van een monnik, die meer dan 60.000 uren mediteerde = 30 arbeidsjaren. Naar het einde van zijn leven liet hij een MRI-scan maken van zijn hersenen. Het deel van de hersenen dat wordt gekoppeld aan geluk, bruiste van activiteit. Het deel dat gekoppeld wordt aan negatieve gedachten toonde geen activiteit. De gelukkigste mens op aarde dus! Ofwel een persoon, die 30 jaar lang geen poot uitstak om de wereld te verbeteren. Was hij een goed mens?!
Bregman probeert vastgelopen werknemers tot actie aan te sporen. Advocaten, die op de Amsterdamse Zuidas voor de vervuilers werken, zouden beter hun talent aanwenden tegen de tabaksindustrie, de gokindustrie of de fossiele vervuilers. En zich inzetten voor ander beleid, politiek dus. Historische voorbeelden om je aan op te trekken zijn er genoeg: de abolitionisten, die streefden naar de afschaffing van de slavernij; de suffragetten, die voor het vrouwenstemrecht opkwamen; de dierenrechtenbeweging. Het gaat er niet om wat je denkt maar om wat je doet!
De Palestijnen, zo stelt Bregman, hebben niets aan mensen die aan de goede kant van de geschiedenis staan, af en toe meelopen in een betoging, geen vlees eten en hun ecologische voetafdruk verkleinen. Het goede denken geeft een goed geweten, waaraan anderen niets hebben.
Brugman gaat verder. Het gaat niet alleen om de mentaliteit van getalenteerde mensen, die zich inzetten voor de verkeerde doelen in grote, op winst beluste bedrijven. Ook om hoopvolle acties van burgers, die doorgaans klein beginnen, maar soms uitgroeien tot zelfs een mondiale beweging. Rob Mather begon een actie tegen de ziekte malaria. Hij bereikte uiteindelijk 250.000 mensen, die meededen aan de World Swim Against Malaria-acties Met het opgehaalde geld werden muskietennetten gekocht, die honderdduizenden mensen het leven redden. Die lui doen iets, wat beter is dan mediteren of beschouwingen schrijven.
Maar je hebt toch ook bedenkingen tegen Brugman.
Eén. Zijn bepaalde burgerinitiatieven geen taken van overheden? Wij geven bijvoorbeeld gul aan het goede doel. Het doet onze portemonnee niet echt pijn. Maar soms voelen wij ons onnozelaars, die een alibi verstrekken aan de overheid, die bijgevolg niets moet doen. Is opkomen tegen kanker geen algemene bezorgdheid, waarbij Europa het initiatief behoort te nemen om onderzoekscentra stevig te subsidiëren ?
Twee. Actievoerders zoals Rob Mather hebben verdiensten. Maar andere actievoerders varen niet zelden blind op hun dwangidee. Ze zien vaak niet de grenzen van redelijkheid en haalbaarheid en neigen ertoe de mening van een minderheid op te leggen aan gemeenschap en maatschappij. Activisten worden aangevuurd door ideologen, die alleen maar hun hoge doel zien en de maatschappelijke context uit het oog verliezen. Zodoende lokken ze protest uit van weer andere mensen, die het ook goed bedoelen. Greta Thunberg bedoelt het goed, maar mist de maatschappelijke context. De klimaatprofeten hebben het voor elkaar gekregen de elektrische auto op te leggen aan de burger. Kijk, dat is nu net mijn klassiek schoolvoorbeeld. De grondstoffen voor de batterijen zijn zeer beperkt, de hele wereld aan de elektrische auto is materieel volstrekt onmogelijk met de bekende voorraden lithium. De productie gaat gepaard met vervuiling. De veiligheid is een groot probleem in gemeenschappelijke garages. De batterij ontvlamt snel bij defect of bij opwarming. Bij brand moet de auto langdurig een waterbad in. Het bluswater is toxisch. Recent ontbrandde een elektrische autobus van De Lijn, die uiteraard niet in een waterbad kon. De overheid stelt nauwelijks regels. Het is een schoolvoorbeeld van overijld politiek handelen onder invloed van economische en ideologische drukkingsgroepen. Acties kunnen ook het verkeerde doel bevorderen. Zie de boeren, die het Europees beleid deels met succes aanvochten. Maar de industriële veehouderij moet terug, zoveel is duidelijk en de bio-industrie is een ramp.
Drie. Verkeerde beroepen is slechts één aspect van de problematiek. De import van arbeidskrachten uit de derde wereld heeft perverse gevolgen. Wij gebruiken de ongeschoolde arbeidskrachten als loopjongens en -meisjes voor ons luxe-leventje en bij voorkeur aan de laagste kostprijs. En buitenlandse experts in hun vakgebied onttrekken we aan hun eigen land, wat braindrain wordt genoemd. Je zou het een nieuw soort kolonialisme kunnen noemen.
Vier. Bregman wil getalenteerde burgers weglokken uit hun weinig verheffend beroep en ze inzetten voor maatschappelijke doeleinden. Maar wie bepaalt die doeleinden? Zijn dat de Europese politieke elite, de Groenen, de anti-systeempartijen, de financiële markten, de multinationale ondernemingen?
Of is het de burger in het stemhokje? Een klassieke uitsmijter luidt dat we de politici hebben die we verdienen, maar niet de politici die we nodig hebben. Ligt dat niet ook aan de burger zelf?
Besluit. Beweren dat er een objectieve nood aan buitenlandse arbeidskrachten bestaat, is toch wel minstens overdreven. Schoon schip in eigen huis zou al wat oplossen. Wie het debat aanzwengelt trekt tegelijk de kapitalistische samenleving in twijfel, die velen verdooft als een drug.
Noot:
(1):Bregman, R., Morele ambitie, De Correspondent, 2024.
Herman van Schoten, Schoten, Vlaanderen, 13/09/2024.
Alle rechten voorbehouden: vanschotenherman@gmail.com.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten