143. WARMT U OOK OP ?

Warmt u ook op ? Daaraan moest ik denken, toen ik wakker schoot op de luie ligstoel op het zonovergoten terras. Ik had wat lichaamsdelen ontbloot voor de nodige vitamine D en had de pet over de ogen getrokken. Maar toch, in slaap vallen was niet de bedoeling geweest. Wakker schrikken, opstaan en naar binnen en inspecteren of er schade is aangericht, verbrande onderdelen dus. Opwarmen op een winterse dag in Portugal…

Warmt u ook op ? Nee natuurlijk niet, daar is het in de Lage Landen in dit seizoen te koud voor. Maar afgelopen zomer kon je dat wel zeggen, warm dat het was ! We hadden toen een mobiele airco in huis en die deed voortreffelijk dienst. Het was dan ook gedurende een langere tijd ongewoon warm.

En dan word je onvermijdelijk op tv om de oren geslagen met de klimaatopwarming. Weerman Frank De Boosere bleef lange tijd sceptisch, maar ging toch overstag : het is waar ! Scholiere Anuna De Wever mobiliseert 12.500 collega’s voor klimaatmarsen op Brussel en week na week nog veel meer, tot 30.000 en meer. Ze is beeldmooi, Anuna, en kan het goed uitleggen, maar alleen het laatste heeft ze gemeen met haar naamgenoot en opponent, Bart De Wever, die door de natuur minder gezegend is. Deze politieke voorman erkent dat we een tandje moeten bijsteken, als we de doelstellingen niet halen. Innovatie en groei zijn de middelen, zoals de mensheid dat altijd heeft gedaan. Zware inspanningen doen om 0,0003 % van de temperatuurstijging terug te dringen, wil hij niet. Ik begrijp de frustratie, maar dat mag niet omgezet worden in een vorm van apocalyptisch denken waarbij de jongeren bijna betogen tegen hun eigen levensstijl. Hij wil geen groene taksen, noch de mensen culpabiliseren. De opwarming is een feit, we moeten er ons op instellen (1). Hij promoveert zijn mening tot eco-realisme, om ze als alternatief model frontaal te kunnen inzetten tegen de klimaatverdwazing van Groen.

Ook mijn wantrouwen is gewekt, wegens die betogersaantallen en die fanatieke overtuiging, brr. Een artikel in de geschreven pers (2) doet de deur dicht : iedereen met gezond verstand is overtuigd, behalve oudere, blanke mannen ! Altijd weer die boze, blanke man, hij is overal de schuld van : staatsschulden, klimaatopwarming, kolonisatie, extreemrechts.

Welnu, ik ben zo’n oudere, blanke man en ik voel mij aangesproken en in mijn gat gebeten, telkens als ik dat verwijt hoor ! Ik sla terug !

Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan want de materie is ingewikkeld en natuurkundige en scheikundige argumentaties gaan mij te hoog. Ik moet het hebben van informatie uit de tweede en derde hand en dat is per definitie een zwaktebod. Deze tekst is dan ook slechts de zoektocht van een leek en stemgerechtigd burger naar de waarheid. Maar spijbelende Anuna weet het evenmin, haar protest is emotioneel en authentiek, maar voor analyse en oplossing verwijst ze naar de deskundigen !

Dat is nu net het probleem ! Want deskundig lijkt haast synoniem van kritiekloos volgeling van het IPCC (3). De IPCC-rapporten worden gepresenteerd als de bijbel, er is geen andere waarheid. De IPCC-aanhangers sturen het debat en critici worden weggezet als ondeskundig, publiciteitsgeil en karaktergestoord, kortom te verwaarlozen dwarsliggers. Ook niet-wetenschappers doen een duit in het zakje. Zo bestaan het Tine Hens van de linkse publicatie MO en Sacha Dierckx van de linkse denktank Minerva om de VRT te bekritiseren voor het toelaten in het debat van een sujet als Jean-Marie Dedecker en een charlatan als Rik Torfs (4), zij moeten worden geweerd ! Redacteur Tielbeke van De Groene Amsterdammer (5) spant de kroon. Wie het met zijn absolute kijk niet eens is, mag zich aan wat epitheta ornantia verwachten : klimaatdol, mafketels, trollenleger, klimaatontkenners, selectieve winkelaars, kwakzalvers. Hij is tevens van mening dat de 3 % klimaatsceptici te veel aandacht krijgt en zou die media-aandacht willen spreiden overeenkomstig een verdeelsleutel van 3 % sceptici tegenover 97 % overtuigden ! Een merkwaardige opvatting van democratie, die dicht in de buurt komt van het soort democratie beoefend in totalitaire staten. Dat de andersdenkenden hem vervolgens een klimaatayatollah noemen, heeft hij dan ook zelf uitgelokt. Kijk, dan rinkelt mijn ingebouwd wekkertje. Ik wil de andersdenkenden, de klimaatsceptici, leren kennen en vooral natuurlijk hun argumenten !

De klimaatsceptici uiten zich echter in gespreide slagorde. Een aantal verzamelt  zich min of meer rond de tweejaarlijkse Heartland-conferentie. Verslag erover vind je op Climategate (6).  

De twijfel op een rij :

1.De cycli van opwarming en afkoeling.

Geoloog Salomon Kroonenberg (7): Zo'n 120.000 jaar geleden stond de zeespiegel zes meter hoger dan nu, en lag Amersfoort aan zee. In het koudste deel van de laatste ijstijd, 20.000 jaar geleden, stond hij juist 120 meter lager, en lag de Noordzee droog. De stijging die door het afsmelten van de ijskappen daar weer op volgde ging soms wel twintig keer zo snel als nu.(…) De gletsjers op Groenland smolten sterk tussen 1933 en 1943, waarna een aangroei volgde van 30 jaar en nu is het smelten weer begonnen.

Tom van Leeuwen (8) : het Holocene optimum (8.000 jaar geleden), de Minoan Warm Period (3.000 jaar geleden), de Romeinse tijd (2.000 jaar geleden) en inderdaad de Middeleeuwse Warme Periode waren allemaal veel warmer dan nu.
En laat het even op je inwerken dat ál die warme periodes een natuurlijke oorzaak hadden. Deze vroege beschavingen hadden geen enkele invloed op het klimaat en het CO2 gehalte lag in de buurt van 280 ppm (=parts per million). De huidige opwarming is niets meer dan een terugkeer naar de normale situatie tijdens het Holoceen, na de barre omstandigheden van de Kleine IJstijd.

2.Broeikasgassen. Waterdamp is broeikasgas nummer 1, verantwoordelijk voor 66 % van de opwarming (9). Vervolgens heb je ook methaan en koolmonoxide. Het IPCC erkent haar effecten onvoldoende te begrijpen. Broeikasgassen hebben hoe dan ook een warmtebehoudend effect, zij houden de warmtestraling van de aarde naar het koude heelal tegen. Zonder broeikaseffect zou de aarde 16° kouder zijn. Mede door het CO2-gehalte in de atmosfeer is de aarde de afgelopen 30 jaar 14 % groener geworden, op basis van satellietbeelden uit 2014 (10).

Wetenschapsjournalist en scheikundige Simon Rozendaal : er waren perioden van opwarming met weinig C02 en perioden van afkoeling met veel CO2 (11).

3.Broeikaseffecten.

De invloed van de zonne-activiteit, van vulkaanuitbarstingen en van vervuiling is onvoldoende gekend, geeft het IPCC toe.

4.Verbruik van fossiele brandstoffen.

Het verbruik van aardolie, aardgas en steenkool draagt bij tot een versterkt broeikaseffect. Dat bijkomend effect verstaan we wel en daar hebben we bijgevolg wèl invloed op. Opmerkelijk (12) : als je de werelduitstoot van 1990 op 100 zet, dan zitten we nu op 78 ! 

5. Aandeel landen in uitstoot.

De uitstoot van de Europese Unie bedraagt 4.400 miljoen ton, die van China 9.839, van de V.S. 5.270 en van België 100 miljoen ton (12). De medewerking van de grote uitstoters is bijgevolg essentieel.

6.Geloofwaardigheid gegevens.

Van de klimatologen zou 97 % het eens zijn met de stelling dat de mens de huidige klimaatverandering veroorzaakt. Meest bekende bron voor deze stelling is Cook et al (internet). Zij onderzochten inderdaad 11.944 klimaatgerelateerde studies. Echter, daarvan stelden slechts 65 studies dat de mens een dominante invloed heeft. Die 97 % zijn bijgevolg ofwel zwaar onjuist ofwel gebaseerd op andere parameters, welke ? (13)…Het bevordert voor de leek geenszins de geloofwaardigheid.

Vier prominente, gepensioneerde Nederlandse wetenschappers kregen de gelegenheid in de Volkskrant hun twijfels te verwoorden (14). Hun 4 stellingen :

1.    Klimaatverandering is van alle tijden.

2.    CO2 zou de oorzaak zijn van alle problemen, wat gewoon niet klopt.

3.    De IPCC-modellen overschatten de waargenomen opwarming.

4.    Hoe meer CO2, hoe groener de aarde.

De wetenschapsredacteur van het artikel – geen wetenschapper tegenover 4 eminente geleerden -  beoordeelde deze stellingen als gold het schooljongens : halfwaar, niet waar, onduidelijk, waar maar valse vergelijking. Hij had wel begrip voor deze geleerden met een grote wetenschappelijke staat van dienst : goeiige opa’s, die terecht bezorgd zijn. Meewarige reactie, oude mannen met te veel tijd, ach. De krant drukt gelukkig nog wel de conclusie van de geleerde heren af : met het draaien aan de CO2-knop kunnen we het klimaat niet naar believen veranderen. De oudjes hebben intussen geld ingezameld voor de oprichting van een alternatief onderzoeksinstituut, daar ze onvoldoende vertrouwen hebben in het IPCC. Dat is pas goed nieuws !

Bedenkingen van de leek :

1.Het IPCC geeft geregeld toe te twijfelen, maar concludeert desalniettemin dat de mens voor 80 tot 90 % verantwoordelijk is voor de klimaatopwarming (13)(15)(16). Hoe valt die bewering te rijmen met de grote onbekenden : zon, historische cycli, vulkaanuitbarstingen, onbegrepen fenomenen ?! Hypothekeert het IPCC haar geloofwaardigheid ? Het zou niet de eerste keer zijn. In 2009 rapporteerde het IPCC dat de gletsjers van de Himalaya in 2035 geheel zouden zijn weggesmolten. Het bleek een onwetenschappelijke aanname van een milieu-organisatie te zijn (17). Ze hebben 2035 nu vervangen door het einde van de eeuw…Misschien wachten we best met ingrijpende maatregelen tot een supercomputer – Summit of een andere – betere meetgegevens ter beschikking stelt.

2. De aarde warmt op en koelt af en dat is een natuurlijk proces, veroorzaakt door astronomische factoren. In ondergeschikte orde is het nochtans waarschijnlijk dat de mens ook een bijdrage heeft in de opwarming. Maar of hij de grote boosdoener is ? Geoloog Manuel Sintobin (12) : Zelfs als we vandaag volledig zouden stoppen met het uitstoten van CO2 is die opwarming onvermijdelijk. Rozendaal : het is zeer waarschijnlijk dat de mens door het verstoken van fossiele brandstoffen de CO2-concentratie verhoogt en aldus het klimaat opwarmt, maar de grote vraag is hoe belangrijk dit versterkte broeikaseffect binnen de geconstateerde globale opwarming is (18).

3. Het in de hand houden van een beperkte temperatuurstijging tot 1,5 °Celsius veronderstelt een gigantische inzet van middelen en een omslag in het gedrag van de mensheid. Is dat realistisch of doen we onszelf de das om met maatregelen voor een onbereikbaar doel, vermits de cycli van opwarming en afkoeling al de inspanningen degraderen tot sleutelen in de marge ?

Als gewone burger ben je niet in de positie om gelijk en ongelijk te plakken op de ene noch op de andere stelling. De media zuigen je mee in een alarmistisch scenario en linkse commentatoren stellen zelfs een beroepsverbod in tegen klimaatkritische collega’s – een nieuw cordon sanitaire ! Alarmerend is echter iets anders : het tot Grote, Onwrikbare Waarheid opgepompte geloof van de klimaatprofeten. De fanatieke manier waarop zij hun inzichten opdringen, tast hun geloofwaardigheid aan. Hun feiten zijn DE feiten, de feiten van de critici zijn onwetenschappelijk of uit verband gerukt ! Zijn zij de missionarissen van het ecologisch doemdenken ? De 4 gepensioneerde Nederlandse geleerden met hun alternatief onderzoeksinstituut : een zegen !

Dat we het klimaat kunnen beheersen, is dat geen typisch menselijke pretentie, die een hedendaagse illustratie is van de christelijke opvatting van de mens als heerser van de schepping ?!

Ik geloof die alarmistische falanx niet !

Maar toch, er is een grote maar. Want om één echte en grote deskundige kan ik niet heen : Stephen Hawking (19). Hij heeft zoveel wetenschappelijk èn persoonlijk gezag verworven, dat je hem wel moet geloven. Wel, hij deelde een behoorlijke dreun uit. Als het uit de hand loopt, zegt hij, en de ijskappen blijven smelten, kunnen in het meest extreme geval enorme hoeveelheden koolmonoxide loskomen van de oceaanbodem. Met extreme temperaturen tot gevolg. We gaan volgens hem overigens met roekeloze onverschilligheid om met de toekomst van de planeet aarde. Wilde hij daarom andere planeten verkennen (grapje !) ? Hij aanziet de klimaatopwarming nochtans niet als de grootste bedreiging en spreekt zich evenmin uit over de menselijke bijdrage in oorzaak en oplossing. De grootste bedreiging is de inslag van een planetoïde ! Helaas, daartegen protesteren zet weinig zoden aan de dijk en daarom komt het klimaat vanzelf op de eerste plaats.

Vliegtuigbouwkundige Paul Peeters (20) vult het alarmsignaal van Hawking in voor de vliegtuigsector : rond 2080, als iedereen in de wereld zijn woning heeft geïsoleerd, in elektrische voertuigen rijdt en alle stroom wordt opgewekt met windmolens en zonnepanelen teneinde de klimaatdoelen van Parijs te halen, is de uitstoot van CO2 door de luchtvaart al groter dan die van de rest van de wereld. Op het Wereldeconomisch Forum 2019 werd nochtans beweerd dat de C02-uitstoot van de luchtvaart slechts 3 % is van de totale uitstoot. Je zet dus beter in op maatregelen die het verschil kunnen maken, niet op de luchtvaart, concludeerde Belgisch minister De Croo daaruit. Spuit deze sector alleen mist uit haar vliegtuigen of ook over het debat ?

En zo staat mijn twijfel weer overeind, nu over de klimaatsceptici…

Wat moet je met die bekvechtende, niet zelden op de man spelende specialisten, die allemaal het Grote Gelijk verkondigen en de tegenstander met pek en veren insmeren ? Wie moet je geloven ? Ten slotte zijn de klimatologen weliswaar de specialisten, maar moet de politiek beleid maken en in een democratie begint dat met de burger in het stemhokje.

Als we nu eens zouden trachten los te komen, zowel van die wetenschappelijke fundamentalisten als van die negationisten, zoals ze elkaar lief plegen te bejegenen ?! De specialisten links laten liggen en gewoon kijken naar de realiteit op het terrein !

Dan zie ik :

1.de zeer slechte kwaliteit van de ingeademde lucht in Antwerpen. Onze longen hebben recht op schone lucht, maar de auto’s zuigen ze voor onze neus weg en stoten vervolgens vervuilde restlucht uit. Een dagje stad en je moet ’s avonds, bij wijze van overdrijving, aan het zuurstofapparaat ! Dit feit geldt voor alle grotere steden en is dus een belang van iedereen.

2.de plastiekpartikels in zeevis. Ik eet graag vis en maakte me altijd wijs dat zeevis veel natuurlijker is dan gekweekt vlees. Dat plastiek in de oceanen is een bedreiging en ook dat geldt voor iedereen.

Nu kom ik terug bij Anuna en haar collega-scholieren ! Sluit mijn concrete belang niet mooi aan bij jullie bezorgdheid ? Is het niet beter concrete doelen te stellen, zonder ideologische praatjesmakers, partijpolitieke recuperatie, wetenschappelijke belangenstrijd ? Pragmatische doelstellingen ipv principiële ?! Anders gezegd, Anuna, je moet je bezorgdheid concreet maken, anders wordt er een tijdje plechtig naar je geluisterd en word je vergeten na de verkiezingen van mei 2019. En, o ja, nog maar eens een groots opgezette studie is het perfecte instrument om vergeten te worden…

Nu heb ik nog twee uitsmijters in petto en geen prettige. De eerste betreft het alternatief voor het bannen van fossiele brandstoffen. Komen we dan niet vanzelf uit bij kernenergie ? Wat denken de protesterende scholieren hiervan ?

De tweede raakt de scholieren persoonlijk. Wijlen filosoof Etienne Vermeersch, overleden in januari 2019, aanziet de overbevolking als milieu-vijand nummer 1. Je kan maatregelen bedenken zoveel je wil, als de mensheid aan het huidige tempo blijft groeien, zijn al die maatregelen van geen tel. Echter, ook dit inzicht wordt bestreden. Ralf Bodelier (21) spreekt van bevolkingsalarmisten en daar staan relativisten tegenover, die wijzen op de relatieve bevolkingsdichtheid in Afrika, op de behaalde, eerste resultaten van gezinsplanning en op de verwachting dat de welvaart in de toekomst ook de Afrikanen zal toelachen. Waarop deze hoopvolle verwachting is gebaseerd, vertelt hij niet. Armoede, heer Bodelier, leidt tot wanhoop en wanhoop tot emigratie. Bovendien betekent nog meer volk nog meer armoede plus een evenredig grotere belasting van de planeet. Merkwaardig toch, dat bevolkingsalarmisten nauwelijks ernstig worden genomen maar klimaatalarmisten wel… Terwijl het toch evident is dat gezinsplanning een middel is tegen armoede en tevens het milieu ten goede komt. De ecologische voetafdruk is niet alleen een individuele zaak, maar ook een kwestie van globale belasting van de planeet. Er ligt een taboe op, ik moet oppassen, straks word ik nog uitgemaakt voor racist !

Ernstig nu, de overbevolking afremmen veronderstelt een grootscheeps anti-conceptieplan, bijvoorbeeld en met name van de Verenigde Naties. De tegenwerking van de katholieke kerk in deze moet worden beschouwd als misdadig. In dit opzicht  - en in andere : seksueel misbruik door haar aangestelden – moet zij gewoon worden bestreden, desnoods door haar als een sekte buiten de wet te stellen, klaar.

Daar zullen Anuna en haar idealistische collega-scholieren het wellicht mee eens zijn. Maar nu dus die confronterende vraag : hoeveel kinderen willen jullie ?! Zeg niet dat je daar nog nooit over gefantaseerd hebt ! De één-kind-politiek van China was in persoonlijk opzicht moreel betwistbaar en de gedwongen abortussen stuitend. Maar het heeft dat land behoedt voor een enorme bevolkingsexplosie. In deze materie hebben we aan China blijkbaar wel een bondgenoot ! Zij het dat de methode ons weer scheidt. Hetzelfde resultaat op basis van vrijwilligheid, met opvoeding en voorlichting, is veruit te verkiezen boven een door de Staat afgekondigde en gedwongen maatregel…

Welnu, zijn jullie bereid in Brussel te gaan betogen voor een ambitieuze gezinspolitiek ? Met als slogan de één-kind-politiek bijvoorbeeld ? Ik zeg dit niet om jullie koud te pakken ! Maar is het niet de grote consequentie van jullie engagement ?

Afsluitend : de scholieren confronteren de politiek terecht met het ontbreken van een klimaatplan, politiek is in de regel gericht op de korte termijn. Hun actie is zonder meer positief en hoopgevend, zij provoceren tot actie. In navolging van de gele hesjes en de burgeracties in het Oosterweel-debat over de gigantische verkeersknoop in Antwerpen, laat de burger meer en meer zijn stem horen, ook buiten het stemlokaal. Tegenwind is noodzakelijk, stilzwijgende consensus is dodelijk, altijd.

Maar je engagement moet wel handen en voeten hebben…

Noten :

(1)Wever, B. De, radio-interview De Ochtend, 01/02/2019/

(2):Voor Anuna is de moeilijke weg de vanzelfsprekende, Knack, 23/01/2019.

(3):IPCC = Intergovernmental Panel on Climate Change, opgericht binnen de Verenigde Naties in 1988.

(4):Van Cauwelaert, R., In de dialoog met het klimaatfront zal de politiek altijd ontgoochelen, De Tijd, 02/02/2019.

(5): Tielbeke, J., Drie procent nep-Galileo’s, De Groene Amsterdammer, 10/01/2019.

(6):Climategate.nl, klimaatblog.

(7): Kroonenberg, S., Spiegelzee, Atlas Contact, 2017.

(8):Leeuwen, T. van, reactie 06/01/2019 op artikel van Labohm, H., Gemiddelde wereldtemperatuur daalt al twee jaar op rij, Climategate.nl, 05/01/2019.

(9):Matthijssen, H., Climatgate.nl, 20/06/2018.

(10):Rozendaal, S., Opinie : Baudets klimaattweet is grotendeels waar, in : De Volkskrant, 10/01/2018.

(11): Rozendaal, S., Klimaat, p. 14, Elsevier, 2009.

(12):D’hoore, J.,De klimaatoplossing is er nog niet, De Tijd, 29/01/2019.

(13):Baudet, Th., geciteerd in Climatgate.nl, 11/11/2018.

(14):Keulemans, M., Warmt CO2 het klimaat echt wel op ?, in : De Volkskrant, 08/02/2019.

(15):Verheggen, B., Ja, de mens is verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde, in : Klimaatverandering, 26/10/2017.

(16):De invloed van de mens, Klimaat.be.

(17):Raaij, B. van, Onderzoekers : een derde van de Himalayagletsjers is eind deze eeuw gesmolten, De Volkskrant, 05/02/2019.

(18):Rozendaal, S., Klimaat, p. 14, Elsevier, 2009.

(19): Hawking, S., De antwoorden op de grote vragen, p.191 en 200, Spectrum, 2018.

(20):Reijn, G., De luchtvaart is de nagel aan de doodskist van het klimaat, De Volkskrant, 28/11/2017.

(21):Bodelier, R., Het laatste succescontinent, De Groene Amsterdammer, 13/12/2018.

Herman van Schoten, Lagos, Portugal, 10/02/2019.

Alle rechten voorbehouden : vanschotenherman@gmail.com.